N

ILLUSTRISSIMO VIRO D. D.

JOANNI PAULO BIGNON,

000000

ABBATI SANCTI QUINTINI,
COMITI CONSISTORIANO,

ET

REGIE SCIENTIARUM ACADEMIE PRÆSIDI.

C

UM primùm intellexi, Abbas Illuftriffime, te cupere ut Tabulas Aftronomicas, opus Regis fapientiffimi juffu à me jampridem fufceptum, primis renovata & quafi renafcentis Academia temporibus, ad exitum perducerem ; tum verò in me eumdem fenfi ardorem

animi, quo accenfus olim arduum illud, & magni laboris opus fum aggreffus. Tunc quidem unus patria amor eò me impellebat, ut omnibus palam fieret quos progreßus feciffet, & quò ufque regnante LUDOVICO MAGNO provecta effet Aftronomia, ex quo illustris hujus Societatis inftituenda, & Uranofcopii feu obfervatorii, Aftronomicis & Phyficis laboribus deftinati, magnifice opere extruendi confilium cepit.

Non me incredibiles, qua turmatim fefe offerebant difficultates in Tabulis juxta formam quam animo conceperam, conficiendis, non infiniti penè calculi, quos inire oporteret, ab incæpto deterruêre ; ne tum quidem, cùm irriti conatus & amni ferè effectu deftituti viderentur. Unum tibi fatisfaciendi defiderium, tibi inquam, cujus cura ac velut tutela credita eft illuftris hac Societas, difficultates

C

omnes vicit, præfertim toto hoc quadriennio, quod Tabulis in hanc formam, qua nunc prodit in publicum, perficiendis impendi. Quod itaque mihi fuerit propofitum in his Tabulis contexendis , quave me impulerint rationes, ut illud fic exequerer, quemadmodum mente conceperam, ac demum, quæ hoc opere contineantur, tibi, Abbas Illustriffime, exponam brevi.

Annus hic eft fextus decimus, ex quo pars prior Tabularum edita fuit. In iis quidem Stellarum magis illuftrium; qua in noftro confpiciuntur horizonte, pofitiones & loca defignantur ; fimul Solis & Luna motus, quatenus ad Eclipfes fpectant; tum enim non aliud mihi erat propofitum, quàm ut hac Phenomena, que hominum animos magis ad fe convertunt, profequerer, & in his morarer tantummodò.

Non me fugiebat Tabulas Rudolphinas, tametfi ex obfervationi bus in Academia factis, fic fuerint emendata, ut in plerifque vix ullus fit errori locus, cujufmodi funt apparentes Solis & Lune Diametri, eorum Parallaxes, & à Terrâ diftantiæ, unà cum Refractionibus; eas nihilominus tamen cum aliis quæ obfervantur Phanomenis, non penitus confentire, cujus rei vix alia afferri caufa poteft, quàm Kepleri ipfius hypothefis, cui innixa funt ejus Tabula. Quamobrem id ftatui Tabulas meas nulli hypothefi, fed obfervationibus tantummodò fuperftruere, nullâ cujufvis Syftematis habitâ ratione.

Id quondam Petrus Ramus Professor Regius propofuerat Tychoni Brahao, quem Augufta Vindelicorum inviferat, nempè ut Tabulas pertexeret ex Solis obfervationibus. Ifque quodam in loco fuorum operum ait, optandum id fuisse, ut Copernicus hoc ipfum in animum induxiffet fuum. » Fabulam quidem longè abfurdissimam esse naturalium rerum veritatem per falfas caufas demonftrare. Quapropter Logica primùm, deinde Mathematica, Arithmetica & Geometria elementa ad ampliffima artis puritatem & dignitatem conftituen» dam, adjumenti plurimum conferent. Longè enim faciliùs ei fuiffet Aftrologiam Aftrorum fuorum veritati refpondentem defcribere, quàm, &c. At Tycho excepit rem factu impoffibilem poftulari: quoniam cùm cæleftia, uti & cætera, numero & menfurâ conftent, hypothefes nihil aliud quàm per circulos aliafque figuras oftendunt menfuram apparentis motus, quatenùs Arithmetica illos refolvit » in numeros : adeò ut velle fine ipfis Aftrorum motus capere, viribus humanis fit majus.

Verum quidem eft hoc plurimum laboris, & longam obfervationum

feriem exigere: quin & illa obfervationes non folùm accurata ; fed etiam ejufmodi eße debent, ut definiendis fiderum motibus & locis omninò fint idonea. Quòd utique nec Tychoni, neque aliis, qui poft cum exftitêre Aftronomis, fe confequi poffe per inftrumenta, quibus utebantur, fperarefas fuit. Nam harum obfervationum pars magna accuratiffimam menfura temporum notitiam poftulat, que ante Pendulorum inventionem haberi nullo modo potuit: qua de re Tycho identidem conqueritur, cùm hoc auxilio deftitutis, nulla Stellarum pofitiones, ut par effet, definiendi fpes affulgeat. Multum profecisse exiftimavit Tycho, quòd Venerem, quam vefperè & manè obfervabat, unà cum Sole, & de nocte cum ftellis fixis conferre poffet, quod. veteres per Lunam præftitere: qua Tychonis methodus tutior quidem fuit & accuratior, fed ab omni errore non erat immunis. obftabant enim cùm proprius Veneris motus, tùm refractiones non fatis Tychoni ipfi perfpecta, quæque majores erant Venere horizonti vicina eaque in errores non contemnendos inducere potuerunt. Sed neque id fatis fuit Horologia Ofcillatoria adhibere, fecunda tam exquifitè dimetiuntur, ut ea fapè ad Fixarum motum exegerim, & intra octiduum à medio Solis motu, vel minuto fecundo non aberrare expertus fuerim. Nam ipfa quoque perfici oportuit inftrumenta que ad ufum adhibentur. Ea quidem inftrumenta perficiendi ratio, iifdem pene temporibus, quibus inftituta eft Academia, fuit excogitata, cùm loco Pinnularum vulgarium Telescopia circulorum Quadrantibus funt aptata, que Dioptræ Telescopica à nobis vocitantur, quaque ufitatis anteà Pinnulis non folum hoc præftant, quòd res objectas fic oculis admoveant, ut ea quafi cominus videantur, fed etiam id efficiunt ut oculi licet variè difpofiti, dif tinctè illas & facilè confpiciant,

qua

minuta

Que duo commoda in primis Academia à Rege conftituta exordiis in Aftronomiam redundarunt. Hi funt enim primi hujus Societatis Mathematicis & Phyficis difciplinis promovendis deftinata fruitus : fed novi quoque obfervationum modi, novas itidem regulas his innixas, ad fitus fiderum & motus definiendos exigebant,

Verùm, his qui primi in Academiam funt afciti, non ftatim præste. fuit locus faciendis obfervationibus fatis idoneus: atque ii partim difpofitioni illius Edificii, quod Regis jußu exadificabatur, ut effet velut Aftronomia Palatium & firmum ejus domicilium, partim privatis operibus à Rege prafcriptis vacabant; ac demum nonnulli ex Academicis immaturâ marte abrepti, qua mente conceperant.

opera, perficere non potuerunt: atque illud ingenuè fateor me hunc laborem nunquam fufcepturum fuisse, fi quis ex iis qui huic efficiendo operi pares erant, id fufcepiffet, ac demum nifi hoc mihi felicitate quadam inopinatâ contigiẞet quod anteà nemini.

Is animi ardor, que in obfervationes Aftronomicas intentus eram, non finebat me ulli deeffe occafioni, qua alicujus momenti ad Planetarum motus definiendos effe videretur. Jam anno 1682. qui extremus fuit vita D. Picard, unà cum eo ingentem circuli Quadrantem in Meridiano collocatum cura veram, qui tribus mutulis feu clavis ferreis muro Obfervatorii affixis fulciebatur ; ac qua opus erant, ut aptè collocaretur in plano Meridiani Circuli, obfervationes habui. Nam quadrans aliquantulum moveri poterat per tria Cochlidia, caque craffiora que extremas mutulorum partes ftriatas fubibant, & fic tribus aliis Cochlidiis retrò pofitis totam Quadrantis contignationem ftringebant, ut Quadrantem circuli ftabilem in loco fuo tenerent adeò ut ad angulum quantumvis parvum deflecti is poßet; ac tandem hunc quàm potui accuratè in Meridiano firmum conftitui. Tabulam deinde contexui errorum qui ad perpauca fecunda minuta vix pervenêre. His quidem minutis à Meridiano deflectere noveram per repetitas obfervationes in certis Quadrantis gradibus fedulò factas.

Huic Quadranti fua erat Dioptra vulgò Alidada, seu Regula mobilis cum Pinnulis Telescopicis.

Harum Pinnularum ope complures Stellas fixas de die ita fum perfecutus per multos annos, ut ne unius quidem diei fpatio, etiam de Meridie, oculis meis fe fubducerent. Hoc quidem inventum, quod inter utiliora Aftronomia practica numero, unà cum Horologiis Ofcillatoriis ritè conftitutis, differentias Afcenfionum Solis & omnium Planetarum, habita Fixarum ratione, mihi fubminiftravit. Nam Planetas ferè ut Stellas fixas, quibus utebar, oculis profequi mihi licebat. His differentiis Afcenfionum & Meridianis cùm Fixarum, tùm Planetarum altitudinibus, fimul & iifdem temporibus obfervatis, Tabulas omnes meas fuperftruxi. Nam ex duplici illâ determinatione & aliis elementis mihi aliundè notis, veram Planetarum tùm Longitudinem, tùm Latitudinem eruere in proclivi fuit. Sidera quoque per Telescopium Quadranti circuli portatili, cujus radius eft trium pedum, aptatum, quemadmodum & per tubum Quadrantis muro affixi, contuebar. Quod utique has obfervationes admodum faciles femper mihi praftitit.