a

licebantur: ne viderentur Judæi & alterum Deum colere, quos ille Platonis feftator magni idcircò facicbat, quia unum Deum colere dicerentur. In prologo autem in Genefim ait feptuaginta Seniores ubicumque facratum aliquid Scriptura teftatur de Patre & Filio &Spiritu fanéto, aut aliter interpretatos effe, aut omnino tacuiffe, ut & Regi fatisfacerent, & arcanum fidei non vulgarent.

Contrariam opinionem amplexus est Auguftinus, nec credibile exiftimavit « feptuaginta Interpretes in uno loco pofitos ipfam veritatem gentibus alienigenis invi. «< diffe, & communicato iftud feciffe confilio. « Abfit, inquit, ut prudens quifpiam cre. « dat feptuaginta illos memorabiles viros « hoc de invidenda gentibus veritate unum « communicaffe confilium. Credibilius ergo " quis dixerit cum primum de Bibliotheca «< Ptolemæi defcribi ita cœperunt, tunc ali- «< quid tale fieri potuiffe in codice uno, scili- « cet primitus inde defcripto, unde jam la- « tius emanaret, ubi potuit accidere etiam « Scriptoris error.

Utra opinio vera fit, non meum eft definire: fed illud quod inter utrumque convenit, certo & indubitanter ftatuere poffumus; nimirum Græcam feptuaginta Senio

2 Tom. I.

↳ Tom. 7. Ed. novæ lib. 15. de civitate Dei cap. 13. p.392;

rum interpretationem jam tum ab initio non fatis cum Hebraico textu consensisse. Iftud etiam accedit quod illa ipsa tam celebris interpretatio non femper integra & fine nævo manferit, & qualis ab ipfis auctoribus erat elucubrata. Cujus rei locupletissimus testis eft Hieronymus. « Si sep» tuaginta Interpretum, inquit, pura & ut » ab eis in Græcum verfa eft, editio perma» neret, fuperfluè me, mi Chromati Epifcoporum fanctiffime atque doctiffime, impelleres, ut Hebræa volumina Latino fermo» ne transferrem. Quod enim femel aures » hominum occupaverat, & nafcentis Eccle»fiæ roboraverat fidem, juftum erat nostro » filentio comprobari. Nunc verò cum pro » varietate regionum diverfa ferantur exemplaria, & germana illa antiquaque tranf» latio corrupta fit atque violata; noftri ar» bitrii putas, aut è pluribus judicare quid » verum fit, aut novum opus in veteri opere » cudere, illudentibus Judæis, cornicum, » ut dicitur, oculos configere.» Idem alibi. « Si quis, ait, feptuaginta vobis oppo» fuerit Interpretes, quorum exemplaria va»rietas ipfa lacerata & everfa demonftrat, » nec poteft utique verum afferi quod di» verfum eft; mitte eum ad Evangelia, in ↳ Tom. 1. præf. in Efdram pag. 1107.

Tom. 1. præf in Parali

poin, pag. 1012,

quibus multa ponuntur, quafi de veteri « Teftamento, quæ apud feptuaginta Inter- « pretes non habentur.

Neque exiftimandum eft vitia illa, quæ Græca feptuaginta Seniorum interpretatio ufu & tempore contraxerat, omnia indu&ta fuiffe ofcitantia Librariorum & infcitia: nonnulla etiam Judæorum malitiam invexisse in sua saltem exemplaria evincit Justinus Martyr, qui ea de re cum Tryphone expoftulat. « Vos autem, inquit a, in his quoque adulterare tranflationes feniorum « veftrorum qui apud Regem Ægypti Pto- « lemæum fuere, audetis: allegantes non " habere Scripturam, ficut illi verterunt..... Et paulò poft, « Non decet vos vaticinia' « ipfa aufu temerario vel adulterare, vel « perperam exponere : nam vobis ipfis tan- « tum injuriam facietis, Deo autem nihil no- «< cebitis.

Idem hanc Judæorum perfidiam paulo antè & fufius & clarius expofuerat. « Scire «< vos volo, inquit, quod illi (Judæorum «

Dial. cum Tryph. Edit. Sonnii pag. 310. Commelini pag. 242.

Υμεῖς δ' και ει τούτοις παρά Carta's φειν τὰς ἐξηγήσεις ας εξηγήσουν το

o argo..
b Juft ibid.

....un agred Qarnaçeξηγειοθαι τολμάτε τας οροφής τείας· ἐπεὶ ἑαυτὸς μόνος αδική.

C

οι πρεσβύτεροι ὑμῖν σετε, τον 5 Θεὸν ν βλάψετε.
λεμαίῳ τῷ 2 Αἰγυπτίων βασι
λεῖ γενομβρίῳ, τολμάτε λέγοντες
nix The reaghi as incro

Juft. ibid. Edit. Sonnii p. 297. Commelini pag. 131. Καὶ ὅτι πολλας γραφας τέλειο

Magiftri) multos & integros locos illarum » ( Divinarum Litterarum) ex tranflatione » eorum qui cum Ptolemæo fuere, Seniorum fuftulerint, in quibus clarè hunc ipfum » crucifixum, Deum & hominem effe, eum» que in cruce pendere & mori prænuncia» tum effe oftenditur.» Ita Juftinus, neque Trypho fcelus hoc à fuis admiffum negare aufus eft: fed accufationis gravitate perculfus Juftinum rogavit ut diceret, quænam fint quas à Judæorum magiftris inductas abrogatafque effe Scripturas affeveraret.

Obfecutus eft illicò Juftinus & loca appellavit quatuor, quæ in feptuaginta Interpretum verfione à Judæis refecta funt: quædam autem refecta effe nuper, nec ante multos annos, ex eo collegit, quod fcripta adhuc reperirentur in quibufdam exemplaribus, quæ in Judæorum asservabantur Synagogis. Denique ut juftum tam impii facinoris horrorem Tryphoni incutiat, contendit iftud « magis effe horren” dum, quàm vituli confecrationem illam in » terris factam ab iis qui manna ad faturita

tem impleti fuerant; quàm liberorum dæ- «< moniis mactatorum facrificium, aut Pro- « phetarum ipforum occifionem.

Inclyti Martyris locum, quem modo expofuimus, laudat & approbat Eusebius a his verbis: Quædam item Prophetarum teftimonia profert (Fuftinus) que adverfus Try phonem difputans, à Judæis è facris libris recifa atque expuncta effe convincit.

b

、

Eufebio antiquior Origenes fimiliter Judæis exprobrat eandem feptuaginta Seniorum interpretationem ab ipfis effe ftudiosè adulteratam. « Alia fequitur Prophetia, inquit, quam nefcio quare apud Sep- « tuaginta non invenientes, in cæteris edi- « tionibus, quæ cum Hebræo confentiunt « fermone, reperimus; quæ plena eft necef « fariis rebus & tam utilibus, ut poffit, fi ani « mus fuerit attentus, à vitiis revocare lecto- « * Eul. Hift. Eccl. lib. 4. cap. 18. Valefii 2. Edit. pag. 114. Καὶ ῥητῶν δέ τινων προφητο χρόν μνημονεύει, διελέγχων τὸν ] Τρύφωνα, ως αν προκοψάντων η αὐτὰ Ιεδαίων από το γραφῆς.

'Origen.in Hierem. Hom. 16. tom. 1. Edit. Huëtian. pag. 157.

Εἶναι ἄλλη ἐεὶ προφητεία, ἣν εκ οἶδ' ὅπως παραὶ τεῖς ἑβδομήκοιτα ε χ' εύρομαι. εύρομεν ν' αν παῖς λοιπαῖς ἐκδόσεσι, δηλονότι κειμονίων ἐν τῷ ἑβραϊ και, καὶ πο πλέξεται πραγμάτων αναγκαιο

] τάτων, διυαμθύων, ἐὰν προσέχει ww, Gaspitan The Juxhi viuar. όπως ἢ έχει τα ῥήματα άμας τία ἰνδα γέγραπται εν γραφ σιδηρῷ, ἐν ὄνυχι αδαμαντίνα ἐγκεκολαμμένη ἐπὶ τὸ τήθος τῆς zapfías av W, Ti wxginegr (ubi doctiffimus Huëtius obfervat textum Græcum effe miferabiliter depravatum, & conjicit effe legendum ἐπεί δυχαρίτων) ἑαυτὸν ἐπιδοῦναι, εἰπεῖν περὶ εἰσδαίων ταῦτα γεγραπται ὅτι αμαρτία αυτών γι γραπίας.