THEOLOGICE,

DE

DEO ET DIVINIŠ
ATTRIBUTIS,
Quas in Scholis Sorbonicis habuit
HONORATUS TOURNELY
SACRE FACULTAT IS PARISIENSIS
Doctor, Socius Sorbonicus, Regius & Emeri-
tus Profeffor, Sacrofanite Capella Regii Pa-
latii Parifienfis Canonicus.

Collegi
Bamberga

Societatis Ieso
Av 1735.

VENETIIS,
Apud NICOLA UM PEZZANA.

MDCCX X XI

SUPERIORUM PERMISSU, AC PRIVILEGIO.

THEOLOGIA CANDIDATIS

PREFATIO.

CCE, dilectiffimi Candidati, nativo quodam & quafi hæreditariojure ad vos redeunt, quæ veftri caufa conceptæ primùm funt acin Scholis Sorbonicis prodiere noftræ de Deo ac divinis perfectionibus Theologicæ Prælectiones. Qui primam ipfis originem, idem & progreffum & publicam tandem lucem dedit nofter in ftudiis veftris juvandis ac promovendis amor.

Nulla verò Theologiæ pars eft preftantior ea que de Deo tractat ac divinis Attributis; nulla dignior; nulla que meliori jure Theologię aut fapientiæ nomen mereatur; nulla denique ex qua Theologus plùs emolumenti ac utilitatis reportare poffit, non tantùm ad eruditionem, propter varias & multiplices difputationes, fed ma ximè ad morum ac vitæ fanctimoniam, ex attenta fcilicet divinarum perfectionum confideratione, qua fit ut homo Chriftianus in Deum affurgat, illum contempletur, timeat, diligat, laudet ac benedicat; atque femper in ejus confpectu omnem agendi vivendique rationem ad ejus beneplacitum nutumque componat.

Sap.15

Quàm verè igitur Sapiens: Noffe te confummata juftitia est, & fcire iuftitiam, & virtutem tuam, radix eft immortalitatis. Et v.3. Chriftus ipfe, Hac eft vita eterna ut cognofcant te, folum Deum verum, & quem mififti Fefum Chriftum.

Joan.17

Heb.11

Ergo veri Dei cognitio ac cultus non modò Theologiæ, fed & to- ".3. tius Religionis ac vitæ Chriftianę primum fundamentum eft. Accedentem enim ad Deum credere oportet quia eft, & inquirentibus 6. fe remunerator fit. Ut autem fine fide impoffibile eft placere Deo, ita fine facra doctrina feu Theologia, Fides, que ad veram beatitudinem ducit, gigni, nutriri, defendi ac roborari non poteft, ait S. Ed. No. Auguft. Lib. 14. de Trinitate. Fidei vindex ac cuftos eft Theo- To.3.f. logia. Theologiæ fundamentum, fides..

a 3

Effe

498.E.

V.2.

Rom.1.
V.20.

Effe fupremam aliquam mentem & intelligentiam, quæ omnia regat ac moderetur, non tantum certa fides aperit, fed & unicuique innatus confcientiæ fenfus, & univerfę naturæ vox clamat ac clariffiFfal.1.mè teftatur. Cali enarrant gloriam Dei, & opera manuum ejus annuntiat firmamentum. Invifibilia Dei per ea que falta funt, intellecta confpiciuntur: fempiterna quoque eius virtus & divinitas; ita ut fint inexcufabiles. Quia cùm cognoviffent Deum, non Eccl.3.ficut Deum glorificaverunt. Veruntamen altiora te ne quafiev.22. ris, & fortiora te ne fcrutatus fueris: fed qua præcepit tibi V.27. Deus illa cogita femper, & in pluribus operibus eius ne fueris curiofus. Qui enim fcrutator eft maieftatis opprimetur à gloria.

Pro.25.

20.8.f.

To.4.p.

Quantùm enim clarum eft ac evidens, Deum effe, tam obfcurum Li 1.de & arduum dicere quid fit. Quid fit Deus, ait S. Auguftinus, neque Tr.1.c.3. periculofius alicubi erratur, nec laboriofiùs aliquid quæritur, nec 752.4. fructuofiùs invenitur. Longè facilius dicimus, ait rurfus idem S. In Pfa. Doctor, quid non fit, quàm quid fit Deus. Deus quippe eft, qui 85.2.12 cùm dicitur, non poteft dici; cùm estimatur, non poteft eftima909.B. ri; cùm comparatur, non poteft comparari; cùm definitur, ipfa deIn Ap. finitione crefcit... Quem totum omnia nefciunt, ac metuendo fciunt. Am.Ed Ita S. Ambrofius, aut quifquis auctor eft Libri de fide Orthodoxa. Egregie S. Hilarius, Non fibi relictum quidquam aliud à na352. tura Jua intelligens, in quo maius officium præftare Conditori fuo L.1. de minusve poffet, quàm ut tantum eum effe intelligeret, quatenus Trin.P. intelligi non poteft, & poteft credi.

Op. S.

nov.T.

2. pag.

770. n.

8. D. Et paulò poft; Dei virtutes fecundùm magnificentiam æternæ Ibid. P. poteftatis, non fenfu, fed fidei infinitate pendebat.

773.n.

Tr.c.l.

10.xp

C.

71. A.

B.

12.A. Quapropter S. Auguft, via, ut ajunt, negationis, omnem à Deo imperfectionem removendo, faciliùs explicat que fit ineffabilis Dei Ls de natura. Intelligamus Deum, inquit, fine qualitate bonum, fine quantitate magnum, fine indigentia Creatorem, fine fitu præfiden83. B. tem, fine habitu omnia continentem, fine loco ubique totum, fine tempore fempiternum, fine ulla fui mutatione mutabilia facientem, nihilque patientem. Rurfus Lib. 1. Confeff.c.4. Deum alloquens diTo... cebat: Amas, nec aftuas; zelas, & fecurus eft; penitet te, & doles; irafceris, & tranquillus es: opera mutas, nec mutas conlium: recipis quod invenis, & nunquam amififti, nunquam inops, & gaudes lucris: nunquam avarus, & ufuras exigis. Interdum etiam via excellentię Deum nobis adumbrat idem S. Doctor, affirmansomnes perfectiones modo longè nobiliori, excellentiori ac defecatiori in ipfo contineri. Univerja, inquit Sermone 384. de Trinitaten.i.præcellit. Si enim quaras magnitudinem, maior est; fi 14. pulchritudinem, pulchrior; fi dulcedinem, dulcior, fi fplendorem, fulgidior; fi juftitiam, iuftior, fi fortitudinem, fortior; fi preta

T.S. P.

tem,

tem, clementior. Nulla enim ratio patitur, ut vel factura factori Juo equetur, vel opus artifici comparetur, ficut legitur in Propheta: Sap.13.* Qui fecit fortia, fortior eft, & qui fecit pulchra, pulchrior illis eft. v.3. Agite ergo, dilectiffimi Candidati, ac fummo animi ardore & Religionis fenfu ad ftudia Theologica voscomparate: neque vos aut labor deterreat,aut voluptates avocent quominus in facratiffima tam augufte difciplinæ adyta penetretis. Invitat vos argumenti dignitas & amplitudo; de Deo agitur, de Religione, que fola legitimum fupremo Numini cultum', Regibus debitam obedientiam, Reipublicae tranquillitatem, confcientix pacem, folatium ac fupremam felicitátem afferere poteft. Invitat gravitas & multitudo queftionum,de quibus jam diuturna & acrisexardet in Scholis catholicis difputatio. De fcientia videlicet Dei, de voluntate, de 'decretis, prædeftinatione ac reprobatione, de arbitrirlibertate &c. que omnia ita connexa funt & colligata cum iis que circa gratiam Chrifti jam differuimus, ut fe fe mutuò juvent, nec poffint à fe invicem divelli.

Verùm, arguet aliquis, cùm tam immenfa fit multitudo, ac va-rietas Librorum qua Veterum, qua Recentiorum, qui de rebus Theologicis Scholaftica etiam methodo pertractant, quid neceffe eft novis iftis Prelectionibus & rem litterariam, & Theologię ftudiofos pregravare, quos tanta librorum circa idem argumentum copia fepe inopes facit, incertos quibus poffimùm addicere fefe debeant? Prefertim verò cùm nihil jam proferri poffe videatur, quod ab aliis Occupatum non fuerit,ac non nifi ad lectoris faftidium ea recudantur ac recoquantur, que centies recufa, & recocta'centies fuere::

At vel ipfa hec Librorum de eodem argumento ubertas & copia clariffimè demonftrat, tam vaftum ac foecundum effe de rebus divinis argumentum, ut exhauriri nunquam poffit. Ergone quia veteres Ecclefiæ Magiftri ac Doctores tot egregia de Religione fideique noftręmyfteriismonumenta nobis reliquere; nos otiofos ac defides effe oportebit? quafi qui precefferunt fubfequentibus omnem induftriæ locum ita preripuerint, ut in eodem argumento utiliter fefe exercere, ac de fuo quedam in publicum commodum proferre non valerent. Et nos homines fumus. Numquid non fuus unicuique fenfus, fua mens& induftria? utfijam inventis nihil novi addi poffit, (quod in Religione femper periculofum eft) nova faltem accedat docendi ratio ac methodus: Non nova, fed novè dicas ́, ait Vincentius Lirinenfis. Labor ergo & induftria Veterum, quibus nos multùm profecimus, diligentiam noftram non retardare, imò excitare magis debet, exacuere; dirigere..

Et verò hoc babet Religio & Theologia noftra, quòd alig ferè omnes artes ac difcipline, ut non ftatim, fed quadam fucceffione temporis, & quafi per gradus perfectionem omnem fuam adipiscan