ANICII MANLII a Confolat. Philof. 1. 1. p. 5. Tua civi tatis antiquiffimam legem. SEVERINI BOËTII B VITA I. a OETIUS natus eft Rome circa annum Domini quadringentefimum feptuagefimum quintum, æquævus Joanni Summo Pontifici; Juftino Imperatori; Fulgentio, Ennodio, & Caffiodoro doctoribus Ecclefiafticis. Nomen genufque matris non fcimus: fed pater ejus fuit Anicius Manlius Flavius Boëtius, vir ipfe confularis, filius Boëtii Caffiodorus in illius, qui præfecturam prætorii gerens, imperante Valenchronico ad confu- tiniano tum interemptus fuit, cùm Actius patritius, dux forlatum Aëtii & StuChrifti tiffimus, cujus ut laborum fic victoriarum ille femper fue rat particeps, ejufdem imperatoris manu interfectus eft. b dii anno 454. c Sic infcribuntur libri Confolationis Philofophiæ. five Probus libello de prænomine. I I. с Hic autem, de quo nunc agimus, Auctor vocatur Anicius Manlius Severinus Boëtius, prænomine fcilicet nomini cognominique poftpofito. Nimirum hoc erat in ufu apud antiquiores Romanos, ut idem homo tribus aliquando dod Valerius Maxim. naretur appellationum generibus, quæ dicebantur prænomen, nomen, & cognomen. Prænomen, ut vox ipfa fonat, eft appellatio, quæ appellationi gentis præponi folet: qualia funt nomina, quæ apud nos vocantur propria, ut Ludovicus: Nomen, appellatio gentis, ut Heitorides: Cognomen, appellatio familiæ ejufdem gentis: ut Borbonides. Ut autem fæpe prænomen nomini, & nomen cognomini olim antepoUt Flavius Vefpa nebatur, fic non rarò, inverfo ordine, ut nunc, pofitis nofianus, & Flavius mine & cognomine, prænomen fubjiciebatur. Sic ergo auctor nofter nomine gentis dicitur Anicius; quòd ex antiquiffimâ nobiliffimaque Aniciorum gente effet prognatus. Sic nomine familiæ dicitur Manlius Severinus, quia ex Manliis Severinis ortus erat: five fuerint duæ familiæ, quarum alteram, nimirum Manliorum per patrem, alteram videlicet Severinorum per matrem attigerit: five eadem fuerit familia cognomine altero dicta Severinorum, propter illam feveritatem, quâ T. Manlius, qui ob detractum Ġal Sabinus fratres, FS. Hieron. ep. ad in quo aut nullus aut Tarus eft, qui non meruerit confulatum, e f dos v. 824. Savum. lorum duci à fe occifo torquem, inde Torquati cognomen in familiam intulit, filium fecuri cædi juffit, quòd contra Virgil. 6. Eneiedictum, ductorem Tufculanorum fingulari certamine pro- que fecure Alpice vocantem interfecerit. Sic proprio nomine dicitur Boetius, Torquatum. five ut quibufdam fcribitur Boëthius, aut aliis Boëthus, ab auxilio, quod primus, cui iftud prænomen fuit impofitum, tulit: os quippe Græcis eft adjutor: propterea plures olim, ut apud Laërtium, Plutarchum, ipfum noftrum In vita Zenonis. auctorem hôc prænomine donati funt. b I I I. e d In Symposiacis. d Comment.in Porphyr. e Elapfo fcilicet an no Chrifti 487. fiquidem ejus pater conful fuit hocipfo anno. 2. prof. 3. Defola rum te virorum cura & ep. 45. Athenienfium fcholas longè pofitus introifti. h S. Antoninus citans Sigebertum 2. part. hift. tit. x1. cap. 15. Cùm verò nofter Boëtius duodecim faltem annis natus amififlet patrem, hic amicorum propinquorumque curis f commiflus, Romæ primùm, poftea s Athenis ftuduit: ubi in grammaticâ, philofophiâ, mathematicifque difciplinis tantum profecit, ut plura non folùm Euclidis, Nicomachi, Confol. Philof. I. Pythagoræ, Ptolemæi, & Archimedis, verùm etiam ipfius tumi parente fummoAriftotelis græca opera latinè reddiderit, reliqua ejufdem fufcepit. philofophi opera fimiliter redditurus, ipfumque cum magi- g Caffiodor.l.1.var. Itro fuo Platone conciliaturus, fi fata tuliffent. Neque verò vir ille doctiffimus in exponendis modò au&torum operibus verfatus eft, fed plura ipfe excogitavit, excogitataque ad felicem exitum perduxit Teftis eft admirabile hoc philofophiæ confolationis opus: ubi Ciceronem de animorum immortalitate, quò filiæ defiderium levaret, difputantem imitatus, in hôc Ciceronem fuperavit, quòd, cùm Cicero carmine tunc non utatur, Boëtius utramque orationem ita permifcet, ut quicquid eruditionis aut à Grammaticâ, aut à Rhetoricâ expectari poteft, illud ibidem mirum in modum eluceat. Teftis illa Boëtii Logica, ubi præter antiquas Porphyrii, Ariftotelifque opiniones, fuam ipfe propofuit de Categoriis, divifione, definitione, & fyllogifmis doctrinam, quâ ratio bene differendi plurimùm promoveri poteft. Teftis opus illud in feptem partes diftributum, quod propterea, Varronis exemplo, Hebdomades infcribitur, in quo, quoad fupereft, Mathematicorum more propofitis quibufdam effatis, multa docet de eo quod bonum eft, & unum. Teftes libri quinque de muficâ, cujus ita peritus fuit, ut inftrumenti musici, vulgo i chiterini inven- i In fupplem.chro tor habeatur. Teftis fingulare illud k externis etiam regi- Caffiodor. 1. 1. bus notum expetitumque inventum duorum horologiorum; var. ep. 45quorum alterum aquis fub modulo fluentibus temperabatur; ¡¡Ibid. alterum Solis immenfi comprehensâ illuminatione diftingue batur. Quinetiam Boëtius de theologis optimè meritus, fcripfit cùm de mykerio Sanctiffimæ Trinitatis ad Symmachum, & ad Joannem Ecclefiæ Romanæ Diaconum; tum de In nic. Centuria 6. c. x. & Magdeburgenfes carnatione. De a Trinitate quidem, ne fufpectus foret ante hos S. Antoni- Chriftianis, quòd ex Synodo contra hæreticos congregatâ nus 2.part. hift tit. fefe fubduxiffet, veritus ne fibi propter fuam eloquentiam XI. cap. 15. ex Vincentio. Sic loquitur ipfe Boëtius 1. de duab. natur. & unâ perfonâ Chrifti. Præfertim ab ini tio libri tertii. d Ennodius Epif ut ex caufa committeretur agenda: de Incarnatione verò, tur errores. I V. Sed quantò doctior Boëtius, tantò majori ftudio coluit virtutem, fuo erga Deum, & homines officio diligentiffimè functus. Quales fuerint illius in divinam majeftatem cogitationes vel ex eis patet, quæ infpirante philofophiâ in aureo illo philofophica confolationis opufculo protulit: nihil enim tum docuit, nifi quod ipfe fecerit, nec tantâ facilitate tunc præftare potuit, nifi quod à teneris annis continuatâ pietate exercuerit. At fingularis benevolentia Boëtii in omnes homines, miferos præfertim, ex hôc etiam est manifefta, quòd cum ingenti falutis fuæ periculo Senatum populofque omnes cùm graviffimâ oratione, tum etiam objectâ periculis auctoritate protexerit: quodque £ fuerit in bello Goth., &c. pauperes liberalis. cop. Ticinenfis 1.7. ep. 13. Boëtio. e Confol. Phil. 1. 1. prof. 4. Inde cum improbis graves, &c. f Magdeburgenfes ex Procopio 1. 1. de Cent.6.c.x. rorum. Eadem dicit Lilius dial. 5. V. Atque propter has præclaras animi dotes factum, ut FeConfol. Philof. ftus & Senatûs princeps filiam fuam Helpen Siciliæ alumb. a. prof. 3. Cum nam Boëtio propriam dicaverit, ftabilique junxerit connutanto fplendore fece bio. Ea autem Helpes, inquit Vallinush, dotibus animi ↳ In vita Boetii. longè corporis fortunaque bona fuperavit: fcripfit enim verfus Gregorius Gyral- emendatiffimos, fcribentique marito fuaviffimus genius adfedus de Poëtar. hift. dit. Defideravit autem ex eâ liberos: quamquam nonnulli dicant, Boëtium ex eâ duos filios Patritium & Hypatium fufcepiffe. Addunt, eundem Boëtium amatam hanc fuam uxorem hôc ultimo carmine profecutum fuiffe: Helpes dicta fui, Sicula regionis alumna, Quam procul à patriâ conjugis egit amor: Quo fine mafta dies, nox anxia, flebilis hora, Nec folùm caro, fed fpiritus unus erat. Lux mea non claufa eft, tali remanente marito, Majorique anima parte fuperftes ero. Porticibus facris jam nunc peregrina quiesco Indicis aterni teftificata thronum. Confol. Phil. I. I. prof. 4. Socer etiam Symmachne fanctm. Ne qua manus buftum violet, nifi fortè jugalis Vt thalami tumulique comes nec morte revellar, Sed hæc venuftam Boëtii poëfim non redolent : faltem ma- Propter eadem doctrinæ virtutifque ornamenta i Symma chus, princeps quoque Senatûs, defunctâ Helpe, Rufticianam filiam fuam eidem Boëtio dedit uxorem, ex quâ, inter alios Liberos, duos fufcepit filios, quorum alter avito nomine Symmachus, alter paterno Boëtius dictus fuit; quique adhuc pueri confules facti funt: ideo enim hi filii à fuo patre dicuntur viri confulares, quorum jam ut in id atatis pueris vel paterni vel aviti fpecimen elucet ingenii. с f V I. a Ibid.lib.2.pro.3. Duos pariter conju. les liberos tuos domo provehi fub frequentid patrum, fub plebis alairitate vidifti. Ibid.prof. 4. d Ennodius 1. 8. At verò fingulari cùm doctrinæ, tum etiam virtuti Boëtii referri debet acceptum, quòd ille vel ab adolefcentiâ fummis dignitatibus ornatus fuerit. Primùm quidem adhuc juvenis in Patrum Senatorumque ordine pofitus, pa- Confol. Philof. tricius fuit. Deinde anno fuæ ætatis circiter trigefimo quin- fumptas in adolefien 1.2. pro.3. Prætereo to fuit conful. Poftremò ætate provectior Magifter fuit tia negatas fenibus ⚫ officiorum : quas quidem dignitates ut non fufcepit, fic dignitates. nion geffit, nifi communi bonorum omnium ftudio: hinc epift. 1. iniquis improborum omnium confiliis fefe femper oppofuit: 1.3. prof. 4. Cum hincs Conigaftum exactorem, miferorum civium fortunas Decorato gerere mainvadentem, fæpius repreffit: hinc h Triguillam regiæ domûs præfectum, ab inceptâ jamque perpetratâ prorfus injuriâ revocavit: hinc pro i Campaniâ contendens, ne injusta coëmptio exigeretur, effecit: hinc k Paulinum confularem virum, Albinum, plurefque alios cùm plebeios, tum etiam patricios viros non fine magno fui periculo protexit. VII. Quamobrem Boëtius tantas, improborum præcipuè, in fe concitavit inimicitias, ut, unde laudandus erat, inde accufatus fuerit apud Theodericum, qui immoderato tam fu preme auctoritatis, quàm Arianæ religionis amore Boëtium perdere ftatuit. 1 e Confol. Philof. gistratum. f Ibid.lib.1. pro.4. Nullum me ad magi ftratum, nifi commune bonorum omnium ftudium, detulisse. Ibid. Ibid. i Ibid. Ibid. Inde cum improbis graves inexe rabilefque difcordiæ. Ibid. Palatini m canes. n Ibid. Nihil apud aulicos reservati, Boëtius quidem propter prædictas animi dotes, graviffimas in fe concitavit, improborum præfertim, inimicitias: quidam enim Aulici, qui quò majori pollerent auctoritate, eò majori fefe credebant injuriâ lædi à Boëtio, quem fibi injufta molientibus femper experiebantur adverfari, fummo eundem Boëtium odio profequebantur : hinc tres improbi delatores Gaudentius, Opilio, & Bafilius, quorum duo priores P ob fraudes innumeras exfilio deftinati; tertius regio minifterio depulfus, obæratufque plurimùm, five fuo five perditorum pariter hominum confilio 1, Boë- Ibid. Quibus detium apud regem Theodericum accusârunt. . Ibid. P Ibid. Verùm idem Boëtius, unde laudandus erat, inde accufatur: quòd enim non plebeios folùm, fed patricios quoque viros tueri ftuduiffet, hinc inferebant ipfum læfæ majeftatis, Confol. Philof. 1. reum, pro Senatu contra regem ftetiffe. Sed quòd idem 1. prof. 4. Senatum in omni doctrinarum omnium, mathematicarum præcipuèle. dicimur falvum effe genere præftaret, inde (quæ fæculorum ignarorum fors fuit) Ibid. Sacrilegio me a magicis artibus five, ut noftri loquuntur, fortilegio mencontientiam polluiffe tem polluiffe mentiebantur. mentiti funt. b Sabellicus lib. z. Ennead. 8. Denique Theodericus fuâ partim, partim religionis Arianæ causâ, ex prædictis delatoribus oblatam perdendi Boëtii occafionem ultro accepit. Audivit nimirum ille Arianus princeps, Juftinum Imperatorem optimum, non folùm b fubjectos fibi populos paterno amore profequi; fed hæreticos omnes Arianâ lue pollutos, exceptis faltem Gothis, Conftantinopoli totoque Oriente egredi juffiffe. Hic veritus. ne, affertâ religione Catholicâ, Romani Juftino addictiores cùm populum tum femetipfum Arianum expellerent, ad reliquorum terrorem, Boëtium fibi fufpectum puniri curavit. Propterea quo die ipfe rex Theodericus edixerat, ut Opilio, & Gaudentius, ni intra præfcriptum diem Ravenna ob innumeras urbe decederent, notas infigniti frontibus pellerentur in exmultiplicefque fraudes in exfilium regia filium; hôc ipfo iidem improbi delatores, in gratiam regiam cenfura decreviffet, revocati, Romam ab ipfo cumque li parere no Romam ab ipfo rege miffi funt, abfentem Boëlentes facrarum fefe tium delaturi. Delationi injuftæ acquievit Senatus, fuoque adium defenfione & decreto innocentem, nefcientem, indefenfumque fuum tumque id regi foret, patronum & morti damnavit & profcriptioni, quas Theopræfcriptum dim dericus, fibi metuens ab imperatore Juftino, bonifque onRavenna urbe dece nibus, exfilio, faltem per aliquod tempus, permutandas derent,notas infigniti Confol. Phil. lib. 1. prof.4. Opilionem arque Gaudentium сит tuerentur, comper edixit ut 712 intra frontibus pelleren tavit. tur... Atqui eodem с die deferentibus eifdem, nominis noftri delatio fufcepta est. pu d Ibid. An optaffe illius ordinis falutem nefas vocabo ? ille quidem fuis de me decretis, uti boc nefas effet, effecerat. e Ibid. Ob ftudium propenfus in fenatum morti profcription que damnamur. f Id inferri poteft ex veteri Boetii fta quâ infra. mit enim properata ineffe fuam: f VIII. Boëtius ergo, anno reparatæ falutis circiter quingentefimo vigefimo fecundo, adeoque ætatis fuæ circiter quadramarmoreâ, de gefimo feptimo, imperante Theoderico, in exfilium mifConfol. Philof. 1. fus, in agrum Mediolanenfem, five, ut alii volunt, Tici. 1.metro.1.v.9. Ve num relegatus eft: quod quidem exfilii tempus videtur malis inopinafenectus poffe colligi ex primo confolationis philofophica carmine 8: Et dolor atatem juffit ibi enim ipfe Boëtius ait, fuam fenectutem, quam vocat inIntempeftivi fundun- opinam, veniffe malis properatam, canitiemque intempeftivam fuo capite diffundi : fed inopina fenectus canitiesque intempeftiva homini non accidunt, nifi ante annum ætatis fuæ quinquagefimum. Quocumque tandem, & quando exte fulaverit Boëtius, hujus exfilium non profugium portufque fupplicii, fed fupplicium fuit: huic etenim circunfcriptus fuit brevis i habitandi locus: ubi nefas illi erat, propinquos, Ibid. Cujus rei feriem atque veritatem, amicos, familiares k, libros ipfos videre. Hic autem Boë ne latêre pofteros tius fuam vitæ morumque integritatem pofteris demonstra queat fly'o et am me. moriaque mandavi turus, triftemque fuam cogitationem gratâ cùm fuæ men. tur ertice cani. b Ibid. prof. 4. Per fe fatis eminet fortu ne in nos fævientis afperitas. Ibid. Nihil ne Ibid. Haccine eft ipfa loci facies movet. bibliotheca tis, |