feu, menfam depofitionis, in quâ fcilicet facra dona deponuntur & confecrantur.

Dicitur 2. ob eandem caufam, Sacramentum aharis, à S. Auguftino Epiftolâ 185. aliàs so. &a as paffim, quia nempe in altari confecratur, & offertur in facrificium.

Immeritò igitur Novatores citato Apoftoli loco 1. Cor. 10. abutentes, contendunt Apoftolos non altari, fed mensâ ufos fuiffe; per menfam enim altare intelligit Apoftolus, interprete Conc. Trid. Seff. 22. c. 1. Et certè id poftulat ejus contextus: agit enim de immolatitiis; immolatio autem fieri folebat in altari. Præterea vocat eò loci Apoftolus menfam Domini, ficut menjam dæmoniorum; at certum eft idololatras altaribus ufos fuiffe.

Dicitur 3°. ázán, agapa ; ideft, dilectio. Agapr verò erant convivia fraterna, ecclefiaftici conventus, quorum finis erat vel generalis, ut per illa foveretur inter Chriftianos mutua dilectio, quod nomen ipfum oftendit; vel fpecialis, ut pauperes ifto refrigerio juvarentur. Quia verò conjungebatur cum iis celebratio Euchariftiæ, ideo nomen Agapa Euchariftiæ datum, præfertim cùm illa fummaDei in nos dilectionis eximium fit argumentum, & mutuæ atque fraternæ inter Chriftianos charitatis fymbolum. Aliquando convivia illa Chriftianorum præcedebant ipfam Euchariftia celebrationem, ut colligitur ex S. Paulo 1. ad Cor. cap. 11. v. 20. ubi carpit abufumCorinthiorum: aliquando & fre. quentiùs fequebantur illam, cùm lex effet univerfæ Ecclefiæ, ut Euchariftia ante omnem cibum à jejunis fumeretur: poftea tandem propter varios abufus fublata funt & abrogata ejufmodi publica in Ecclefiis convivia, ut colligimus ex Can. 28. Con- T. 1. Cone; cilii Laodiceni.

A fufcipientibus.

Dicitur 1°. à Græcis obvaĝis, finaxis; id eft, collectio, congregatio, adunatio. Tum quia fimul convenire ac in unum congregari folebant Chriftiani ut facræ menfæ participes fierent. Ita colligimus ex S. Juftino Apol. 2. ex Tertull. L. de fugâ in perfecutione cap. 14. ex Conc. Carthagin. II. Can. 3.1 cui concinit illud Apoftoli 1. Cor. 11. V. 20. Convenientibus ergo vobis in unum, jam non eft Doninicam cœnam manducare. Tùm maximè quia per illam participationem Fideles cum Chrifto ac inter fe, tanquam ejufdem corporis membra, communi charitatis vinculo colligabantur. Quoniam, inquit Apoftolus 1. Cor. 10. v. 17. unus panis, unum corpus multi fumus, omnes qui de uno pane participamus.Unde meritò S. Auguftinus Tract. 6. in Joan. T. 3.part.2. exclamat, O Sacramentum pietatis! ô fignum veriP. 499. B. tatis! ô vinculum charitatis!

Eandem ob caufam, à Latinis

Dicitur 2°. Collects, quia colligitur in unem populus, ut Sacrificio interfit. Veteres aliquando collecta nomine pro quovis folemni conventu fignificando utebantur.

Dicitur 3°. Communio, quod nomen à Veteribus ufurpatur, tùm pro jure focietatis, commercii, atque confortii Fidelium in iifdem Ecclefiæ conventibus, precibus & officiis facris; tùm maximè pro jure participandæ Eucharistiæ, quæ communio T.1 p.273. appellatur, inquit S. Joan. Damafcenus L. 4. de B. fide orthodoxâ cap. 15. aliàs 14. & reverâ eft, quia per cam Chrifto communicamus, ejufque carnem ac divinitatem percipimus,quin etiam alii aliis communicamus ac copulamur. Nam quia ex uno pane parti

cipamus, omnes unum Chrifti corpus, & unus sanguis, aliique aliorum membra efficimur, dum unius corporis funns. Atque hinc factum, ut qui ab Euchariftia perceptione ob crimen prohibebantur, excommu

nicati dicerentur.

Triplex generatim in veteribus monumentis occurrit communionis species, ecclefiafticæ, fcilicet, laicæ, & peregrine.Litigant Eruditi, quid his vocibus defignare mens Veteribus fuerit; an fola cum Fidelibus focietas atque commercium; an Euchatiftiæ participatio: neque minor eft diffentio, ut affignent rationem difcriminis inter illas varias communionis fpecies; in quo v. g. pofita foret communio laïca, ad quam Clerici in pœnam criminum remitti fæpius legimus, & in quo diverfa foret à communione ecclefiafticâ.

Generatim communio ecclefiaftica ea dicitur, que Clericis & Ecclefix miniftris propria erat; ficut laïca, quæ laïcis; & peregrina, quæ viatoribus ac peregrinis Clericis, non habentibus Epifcopi fui

Litteras commendatitias.

Missâ verò corum opinione qui afferunt, com munionem laïcam ab ecclefiafticâ in eo diftinctam fuiffe, quòd Clerici utramque fumerent fpeciem eucharifticam, aut fecum domum afportarent, Laïci verò nonnifi unam vel fumerent, vel fecum deferrent; adeoque Clericos ad communionem laïcam dejectos ac damnatos, in co maximè punitos fuiffe, quòd unam tantùm cum Laïcis fpeciem fumerent: mifsâ, inquam, hac opinione, quæ Dullum habet in antiquitate fundamentum, tùm quòd, quibus temporibus leguntur Clerici ad communionem laïcam redacti, utraque fpecies omnibus Fidelibus laïcis porrigebatur; tùm quòd non

legimus communionem fub unicâ (pecie punitionis ac vindicta loco impofitam unquam fuiffe.

Probabilior longè eft opinio Illuftriffimi Albafpinai Lib. 1. Obfervationum c. 4. Clericos nimirum lapfos communione laïcâ puniri, nihil effe aliud quàm eos clericali munere quo fungebantur, & iis officiis, que muneris erant, abdicatos, omnique honoris & minifterii gradu dejectos, ad Laïcorum ftatum atque conditionem dejici ac devolvi; adeoque eos non amplius ut Clericos, fed ut merè Laïcos facris conventibus, precibus, interfuiffe, ac Euchariftiæ participes factos effe, eâ ipsâ ratione quâ folebant Laïci. De illâ Clericorum ad com. munionem laïcam dejectione loquitur S. Cyprianus Epiftolis 52. & 68. Si quæras verò quid foret difcriminis inter modum quo Clerici, & quo Laïci ad facram menfam admittebantur, refpondebo difcrimen fuiffe maximè quoad locum & ornatum. Clerici enim intra cancellos & fepta altaris, menfæ facræ fiebant participes, ut colligimus ex Concilio T. s. Cove. Toletano IV. cap. 8. & Oratio induri debebant T. 6. Con Sacramentum corporis Chrifti percipere. Ita ftatuit 7.56. D Concilium Bracarenfe IV. cap. 4. Lege Goarium Pag. 151. in Notis ad Miffam S. Chryfoftomi, ubi difcrimen illud affert & exponit.

P. 1711. C

col. 2.

Dicitur 4°. Sacramentum Fidelium: tùm quia folis Fidelibus difpenfatur; tùm quia diligenter cavebant Veteres, ne dum Sacramenti hujus fidem exponebant, alii, quàm Fideles, adeffent. Ita fan&tus Auguftinus Epiftolâ 140. aliàs 120. C. 24. & Epiftolâ 130. aliàs 121. cap. 11.

Dicitur 5°. fractio panis, tum quia Chriftus cùm Euchariftiam inftituit, panem fregit, ac Difcipulis diftribuit; tum quia Apoftoli Act. 2. v. 42. dicun

tur

tur perfeveraffe in communicatione fractionis panis ; tum denique, quia frangere panem idem eft ac diftribuere: frangi enim priùs ac dividi folebat eadem hoitia feu panis confecratus, ut multis diftribueretur. Dicitur autem panis frangi potius quàm fcindi, quia Hebræi placentulis urebantur, quæ frangebantur potiùs quàm cultro feindebantur. Fiebat autem ea panis fractio, primùm quidem à Presbyteris, deinde verò à Fidelibus, quibus Euchariftia inter manus aliquando data eft, ut eam vel in ipfò cztu, vel etiam in privatis domibus diftribuerent inter fe: atque propter hanc fractionem & fpecierum divifionem factum eft ut corpus Chrifti, quod totum & integrum eft fub qualibet parte, nonnunquam à SS. Patribus appelletur pars. Hoc fenfu loqui videtur S. Auguftinus Serm. 131. alias verbis Apoftoli.

Denique ab effectibus.

Dicitur 1. Gratia, Sacramentum gratia, gratia falutaris, à Cypriano Tract. de lapfis; Cyrillo Hierofolymitano Catechefi IV. mystagogica, Augusti no Tractatu 27. in Joannem. Tum quia abundantiffimam gratiam confert Euchariftia; tum quia Chriftum fontem totius gratiæ continet; tum quia procedit ex affectu perfectiffimæ charitatis Chrifti in nos.

Dicitur 2. Euchariftia, communio, pax, chd ritas &c.

Dicitur 3°. Viaticum. Veteres non rarò Sacra menta vocant viatica, quafi dicas, viæ fubfidiai hamque hæc vita, ftylo Scripturæ, via quædam eft. Ita Baptifmum viaticum appellar S. Bafilius Hom. in fanctum Baptifma,& S. Gregor.Nazianza De Euchariftia:

B