Iatis nonnullis ex codem cap. teftimoniis, oftendit contra Novatores, communionem fub utrâque fpecie jure ac mandato Domini neceffariam non effe, quia fpiritualem Euchariftiæ effectum Chrirus modò uni, modò alteri, modò utrique fpeciei, adfcribit.

II. Antiqui Patres tùm Græci tûm Latini de Euchariftiâ interpretati funt caput 6. S. Joannis. Illos hîc indicaffe fufficiat.

Ex Græcis, S. Irenæus Lib. 4. c. 4. Origenes Hom. 16. in Numeros; S. Bafilius L. 1. de Baptifmo c. 3. & in Regulis moralibus, Regulâ 21. cap. 1. & 2. S. Cyrillus Hierofolymitanus Catechefi 4. S. Chryfoftomus Hom. 45. in Joan. fanaus Epiphanius hærefi 55. S. Cyrillus Alexandr. Commentario in Joan. Theodoretus L. 4. Hift. Ecclef. cap. 4. S. Damascenus Lib. 4. orthodoxe fidei cap. 14.

Ex Latinis, S. Cyprianus L. de Oratione dominicâ ; S. Ambrofius L. de initiandis c. 8. & Lib. de Sacramentis cap. 1. S. Hilarius L. 8. de Trinitate; S. Auguftinus Serm. 2. de verbis Apoftoli, & in caput. S. Joan. S. Leo Hom. 6. de jejunio feptimi menfis. Unius S. Hilarii verba hîc dabimus ex L. 8. de Trinitate n. 13. pag. 955. ubi adversùs Arianos oftendit Filium effe in Patre fecundùm fubftantiam fuam, quemadmodum eft in nobis per fubftantiam, cùm Euchariftiæ participes fumus. Si verè igitur, inquit, carnem corporis naftri Chriftus affumpfit, & verè homo ille, qui ex Maria natus fuit, Chriftus eft, nofque verè fub myfterio carnem corporis fui fumimus, (& per hoc unum erimus) quomodo voluntatis unitas afferitur, cùm maturalis Sacramentum proprietas perfecta fag

per

cramentum fit unitatis....de naturali in nobis Chrifti veritate que dicimus, nifi ab eo didicimus, ftultè atque impiè dicimus. Ipfe enim ait, Caro mea verè eft efca, & fanguis meus verè eft potus &c....de veritate carnis & fanguinis non relictus eft ambigendi locus. Verba autem illa extant, Joan. 6. v. 56.

Jam verò horum omnium antiquorum au&toritatem & confenfionem in explicando cap. 6. S. Joan. plùs momenti ac ponderis habere, quàm Thomam Valdenfem, Cajetanum, Janfenium Gandavenfem & alios nonnullos recentiores, nemo Catholicus, opinor, inficiabitur.

III. Viguit ufque ad duodecimum fæculum multis in Ecclefiis, confuetudo dandi infantibus Euchariftiam, ficut ex dicendis inferiùs conftabit : at non alio fundamento nixa fuit hæc difciplina quàm ifto Chrifti teftimonio Joan. 6. v. 54. Nift manducaveritis &c. Ita difertè colligimus ex fancto Auguftino L. 1. de pecc. mer. & rem. c. 20. Innocentio I. in Epiftolâ ad Patres Concilii Milevitani, inter Auguftinianas 18 2. aliàs 93. Gelafio S. Pontifice Epiftolâ ad Epifcopos per Picænum. Verba referemus infra ad Quæftionem 12. quando de ne. ceffitate Euchariftiae difputabimus.

TERTIUM ARGUMENTUM.

Ex abfurdis quæ fequuntur ex oppofitâ sententiâ.

Primum eft, ex oppofitâ fententiâ confequi Chriftum nufquam expofuiffe fructum & efficaciam Euchariftiæ, cùm nullum extet eam in rem teftimonium, præter quàm in cap. 6. S. Joan. Quod enim aiunt nonnulli, in his Christi verbis, Accipite, hoc eft corpus meum, contineri promiffio.

nem gratiæ, tam abfurdum eft, ut refelli vix mereatur: his quippe verbis, Euchariftiae inftitutio defignatur, non ejus promiffio, aut fructus.

Secundum abfurdum eft, quòd in oppofitâ fententiâ S. Joannes de Euchariftiâ nullibi in totâ Evangelii Hiftoriâ quam fcripfit, meminerit: nufquam enim iftud argumentum attingit, præterquam in laudato toties cap. 6. At confequens iftud T. 3.pars 2; abfurdum effe judicat S. Auguftinus L. 3. de con-7. 100. fenfu Evangeliftarum cap. 1. ubi obfervat sanctum Joannem nihil fcripfiffe de poftremâ Christi Cănâ in proprio fuo loco, quemadmodum cæteri Evangelifta, quia plura de hoc argumento fcripferat antea, videlicet cap. 6.

Tertium eft, quia fequitur nullum à Chrifto expreffum datum fuiffe de fumendâ Euchariftiâ præceptum, fi verba illa Joan. 6. Nifi manducaveritis &c. non fint de reali & facramentali manducatione intelligenda. Quod enim dixit in ultimâ Conâ, Accipite, manducate, bibite, iis folis dixit qui tunc presentes erant; quod verò addidit, Hoc facite in meam commemorationem, præcepti formam non habet, sed explicationem tantùm continet finis propter quem fieri debeat quotiefcunque fiet.

Quartum, fi liceat Calviniftis ad fenfum figuratum fpiritualis per fidem manducationis verba hæc Chrifti, Nifi manducaveritis &c, adducere, quidni & Socinianis licitum erit, ifta de Baptifmo verba Nifi quis renatus fuerit ex aquâ & Spiritu fan&to&c. pariter interpretari fenfu metaphorico de interiori lotione Spiritûs fancti interiùs lavantis & abluentis per modum aquæ ; non verò de lotione feu Baptif mo exteriori per aquam naturalem & elementarem? Par hinc & inde videtur ratio: nec juris quid

quam arrogare hîc fibi potest Calvinifta, quod fibi pariter Socinianus non arroget.

Solvuntur Objectiones ex Scriptura.

Multa congerit Albertinus L. 1. de Euchariftia cap. 32. ut probet Joan. 6. cap. de folâ dumtaxat fpirituali carnis Chrifti per fidem manducatione fermonem effe. Præcipua hîc referemus ac folvemus. Itaque

Objicies 1°. De illâ carnis fuæ manducatione agit Chriftus v. 52. & fequentibus, de quâ jana egerat verfibus antecedentibus: atqui certum eft prioribus verfibus capitis 6. S. Joan. Chriftum de folâ dumtaxat fide, feu manducatione fpirituali per fidem, egiffe. Cùm enim v. 27. dixiffet: Operamini non cibum qui perit, fed qui permanet in vitam æternam; dixerunt Judæi: Quid faciemus we operemur opera Dei? Refpondit Jefus & dixit eis; Hoc eft opus Dei ut credatis in eum quem mifit ille. Et v. 35. Ego fum panis vita, inquit: qui venit ad me, non efuriet ; & qui credit in me, non fitiet un quam. quibus certè verbis apertè declarat Chriftus, cibum, de quo fæpius hoc in capite, non alium effe, quàm fpiritualem per fidem.

Confirmatur. Quia promifit Chriftus fe eum panem daturum, quem fuis de facto obtulit auditoribus ad manducandum : atqui non obtulit Chriftus Capharnaitis, quos alloquebatur, veram car. nem fuam ad manducandum modo reali & facra mentali, fed fpirituali dumtaxat per fidem.

Refp. nego maj.Neque enim contendimus manducationm oralem & facramentalem carnis Chrifti, unicum effe argumentum de quo fermo fit citato cap. 6. S. Joanis. Triplicem in co partem diftin

guimus. In primâ ufque ad v. 25. agitur de cibo materiali, nempe de multiplicatione quinque panum, quibus faturati funt in deferto quinque homi num millia. In fecundâ ufque ad v. 52. agitur de cibo merè fpirituali, nempe fide in Chriftum incar natum. In tertiâ tandem, fcilicet à v. 52. ufque ad finem capitis, agitur de manducatione reali & facramentali carnis Chrifti. Unde peccat argumen tum Albertini,in eo quòd fupponat unicum effe hujus capitis 6. argumentum, & concludat à parte ad totum: nempe v. 52. & fequentibus de folâ fpirituali per fidem manducatione Chriftum loqui, quia de illâ egerat verfibus prioribus; quafi de utrâque in prolixo illo capite non egiffet. Porro verba in Objectione citata antecedunt v. 52. quo primùm de Euchariftiâ, & facramentali ejus perceptione mentionem fieri contendimus.

Ad confirmationem, dico' reipsâ Chriftum audiToribus fuis aliquem panem obtuliffe, quem promifit fe daturum ; fed non omnem, quem promifit, tunc dedit. Obtulit fidei gratiam, feu manducationem fpiritualem per fidem,fed non manducationem realem & facramentalem, cùm nondum tunc inftituta foret Euchariftia. Quamquam Chriftus eò loci totam alloquebatur Ecclefiam, non folos Caphar. naïtas, ut fupponit Albertinus: neque enim dixit, Panis quem ego dabo vobis; fed abfolutè, Panis quem ego dabo, abfque ullâ particulâ fermonem determi nante & reftringente ad perfonas quas præfentes alloquebatur. Porro toti Ecclefiæ dédit corpus fuum inflituendo Euchariftiam, Matth. 26. quod pro miferat Joan. 6.

Objicies 2o. Laudato cap.6. Chriftus nihil dicit de fymbolis Eucharifticis ; nihil de fractione panis