15. Panis, quem frangimus, nonne participatio corporis Domini eft? Inanis igitur eft ac puerilis hæc adverfariorum objectio. Quamquam nec immeritò corpus Chrifti naturale frangi feu dividi in Sacramento dici poteft: invaluit enim ufus apud Authores ecclefiafticos, ut quod de fpeciebus facramentalibus dicitur, de ipfo Chrifti corpore fub illis contento dicatur; divifis igitur & fractis fpeciebus, ipfum Chrifti corpus dividi & frangi dici tur: ipfum verò proprium & naturale Chrifti corpus in fe nunquam fractum fuit, nec frangitur. Joan. enim 19. v. 33. tanquam myfterium annota

latronibus confracta fuiffe crura, Chrifto autem non fuiffe, quia fcriptum erat, Os noncommi nuetis ex eo.

Ad fecundam: five cum græco textu legamus in tempore præfenti de corpore, quod traditur, vel, datur; & de calice feu fanguine, qui effunditur: five cum Vulgatâ in futuro, tradetur, effundetur, fanus eft & catholicus fenfus, veritati præfentiæ realis minimè contrarius. Juxta enim priorem lecrionem, fignificatur oblatio incruenta, quam in Cenaculo Euchariftiam inftituens fecit Chriftus: juxta pofteriorem, fignificat cruentam & violen tam Chrifti ma&tationem in arâ crucis,cujus Eucha riftia eft commemoratio quædam ac renovatio; & ita fenfus propofitionis Chrifti ifte eft, Hoc corpus quod vobis trado in Sacramento, ipfummer corpus eft quod brevi pro vobis in veritate cum effufione fanguinis cruentâ morti tradetur. Eft quippe utrobique corpus idem, fed non idem exiftendi, & immolandi modus.

Objicies 5°. In verbis quibus ufus eft Chriftus Objectio confecrando calicem, duplex evidens occurrit figuais Calicis

G

ex termi

fant.

& Tefta rata locutio. Referentibus enim S. Luca cap. 22. menti, qui v. 20. & S. Paulo 1. Cor. 11. v. 25. dixit: Hie figurati eft calix,novum Testamentum; leu, novi Teftamen ti, apud S. Matth. c. 2 6%. v. 28, fed utraque vox tùm calicis, tùm teftamenti figurata eft : calix enim ibi pro liquore, feu fanguine contento, & restamentum, pro figno fuprema voluntatis Chrifti ufurpatur. Quidni igitur & in confecratione panis figurato fenfu dixit Chriftus, Hoc eft carpus meumt

Refp. nego confequentiam. Quæ enim ex voluntate & arbitrio Chrifti loquentis pendent, non funt ex opinione noftrâ, & voluntate definienda, Ulus eft Chriftus aliquibus in locis figuratâ loquendi ratione; non ufus eft in aliis, unde? Quia fic voluit. Nonnunquam enim & fubjecta materia, de quâ loquebatur, & receptus fermonis ufus exigebat, ut vel proprio & naturali verborum fenfu, vel tropico & figurato uteretur. In confecratione qui. dem calicis, tùm calicis, tùm teftamenti vox figu. rata eft, fed tam aperta & popularis figura, ut nullus fit de plebe tam amplex & ftupidus, qui eam ftatim non percipiat. Quis enim nefciat calicem pro re in ipfo contentâ poni? & quis, tam bardus, qui fi ad hauriendum vini aur aqua calicem invitetur putet fibi vasipfum deglutiendum effe? Quòd fi figura illa haberer aliquid reconditum, (quod non habet) explicatio illius petenda, foret ab ipfis Evangeliftis, qui fefe mutuò exponunt: quem enim calicem fanguinis dixerunt SS. Lucas & Paulus s SS. Matthæus & Marcus fimpliciter dixerunt Sanguinem. Hic eft fanguis meus, inquit Chriftus apud eos: quibus certè exponunt quid nomine ca licis debeat intelligi, fanguis fcilicer in eo contentus. Addunt de calice; Qui pro vobis funditur, juxe

ta græcam, vel, fundetur, juxta verfionem vulgatam: at certum eft non vas, fed quod in eo continetur, fundi.

Pariter Euchariftia teftamentum appellatur; tùm quia inter omnia Sacramenta præcipuum eft inftrumentum authenticum, quo applicatur nobis hæreditas & gratiæ in hac vitâ, & gloriæ in alterâ ; cùm quia Chriftus fupremâ fuâ voluntate brevì moritų rus nobis legavit in Eucharistiâ corpus fuum ; tùm quia continet apertam repræfentationem effufionis fanguinis Chrifti, quo novum fœdus, seu testamen. tum fancitum fuit. In hac autem figuratâ locutione nemo decipi poteft, & in errorem induci: at non ita eft, fi per ifta verba, Hoc eft corpus meum, Chriftus figuram dumtaxat corporis fui exprimere, & pob's relinquere voluiffet; nullum fiquidem extat in universâ Scripturâ talis locutionis exemplum, quod omnes humani & recepti fermonis leges ever

tit.

Solvantur alia Objectiones, quas Novatores tùm ex circumftantiis inftitutionis Euchariftia, tùm ex aliis Scriptura teftimoniis colligunt.

Ex circumftantiis quatuor feligunt; materiam fobjectam, nempe Sacramentum; perfonam loquentem, nempe Chriftum ; eos ad quos loquitur, nempe Apoftolos; tempus denique ipfum in quo Euchariftiam inftituit, nempe Pafchatis celebra

tionem.

Objicies itaque 1°. Ex naturâ & conditione rei à Chrifto inftitutæ iftud fequi videtur, ut figuratam loquendi rationem ufurpaverit. 1. Quia Sacramentum inftituebat: omne autem Sacramentum eft fignum & figura; ista igitur verba quibus Eucha

riftiam Chriftus inftituit, Hoc eft corpus meum, la cramentalia funt; ergo fenfu facramentali, id eft tropico & figurato debent intelligi. 2°. Quia Sacramentum hoc inftituit Chriftus in fui memoriam: at memoria rerum eft abfentium, non præfentium. 3. denique, quia quod inftituit, dedit Difcipulis ut comederent, Accipite, inquit, & comedite. Até qui verum & naturale Chrifti corpus dentibus teri & comedi non poteft, fed figuratum tantummodo & facramentale, panis fcilicet ipfe qui eft figura corporis Chrifti.

Refp. nego ant.

Ad primam probationem,diftinguo hanc propoli tionem, Sacramentum eft fignum, efficax rei præfentis, concedo : fignum vacuum rem abfentem fignificans, nego. Sic columba fignum fuit Spiritâs fancti præfentis: item & linguæ igneæ, quæ in die Pentecoftes apparuerunt difpertitæ fupra capita Apoftolorum, repræfentabant Spiritum fanctum, non abfentem quidem, fed præfentem: ita pariter Sacramentum Euchariftiæ fignum eft Chrifti, fed præfentis, quem verè & realiter continet. Ifta igitur verba, Hoc eft corpus meum, facramentalia quid dem funt, & fenfum habent facramentalem, fignificantem & figurantem Chriftum realiter & verè præfentem, quamquam non modo fuo connatu rali; fignificantem etiam mortem & paffionem Christi, in quo ratio figni ad aliud cognofcendum ducentis confiftit. Quòd verò ratio figni in Sacramentis, rei fignificatæ præfentiam non excludar, imò fupponat potius, feu meliùs eam efficiat, conftat ex aliis Sacramentis, v. g. ex Baptifmo: quando Chriftus Baptifmum inftituit, præcipiens Apoftolis ut baptifarent omnes gentes in nomine Patris,

Filii, & Spiritûs fančti, an sensu merè figurarivo loquutus eft? An interior animæ ablutio, quæ Baptifmi præcipuus effectus eft, per Sacramentum fignificata & figurata, excludit veritatem ablutionis exterioris quæ fit per veram & elementarem aquam? non profe&ò. Igitur neque in Sacramento Euchariftix ratio figni aliud repræfentantis excludit rem ipfam quam repræfentat.

Ad fecundam, dico 1o. memoriam non rei ab fentiæ, fed oblivioni effe contrariam: rerum fiqui

dem præfentium, v. g. Dei, in quo vivimus, move- s8, 17, " mur,& fumus, oblivifcimur.

IIo. Sicut dantur figna inftituta ad fupplendam rei præfentiam, ita ad fupplendam rei præfentis evidentiam feu apparentiam. Sic flamma in rubo ardenti, & columba in defcenfu Spiritûs fancti fupra Chriftum, fupplebat non præfentiam rei, prælens enim aderat Deus in flammà, & Spiritus fanccus in columbâ ; fed ejus apparentiam.

III. Euchariftia rei abfentis & præteritæ memoria eft ac repræfentatio, fcilicet mortis & paffionis. Chrifti. Ita S. Paulus1. Cor. 1. v. 26. Quoriefcunque manducabitis panem hunc mortem Domini annuntiabitis.

Ad tertiam, verè & realiter manducatur corpus Chrifti proprium & naturale, non quidem in fe ipfo immediatè, fed in Sacramento quo continetur & obvolvitur, quo mediante dentibus teri, in fto. machum trajici, uno verbo, dicitur manducari..

Objicies 2. Chrifti loquentis circumftantia oftendit figurato fenfu excipienda effe illius verba.

Io. quia feparavit panem & vinum, tanquamn. duo fymbola corporis & fanguinis: fed tunc nulla facta eft realis feparatio corporis à fanguine Chrifti,

18.