Vos quoque, formicae, subiectis parcite granis! 25 Interea crescat scabrae robiginis expers 30 Et careant loliis oculos vitiantibus agri, Nec sterilis culto surgat avena solo! Hordeaque ingenti faenore reddat ager! 53. Reichtum über alles! 1. Dämon Gold. (Am. III, 8, 1.) 1 Et quisquam ingenuas etiamnunc suspicit artes Aut tenerum dotes carmen habere putat? 53. Habsucht und Geldgier und in Zusammenhang damit unglaublicher Luxuз und Verschwendung einerseits, schmähliche Bestechlichkeit, Erbschleicherei und Erpressung anderseits zerrütteten im letzten Jahrhundert vor Chr. Geb. in erschreckender Weise das ganze öffentliche und Privatleben in Rom. Bekannt ist der verächtliche Ausspruch des Jugurtha:,, urbem venalem (esse) et mature perituram, si emptorem invenerit!" O cives, cives, quaerenda pecunia primum est, Virtus post nummos!" bezeichnet Horaz mit Bitterkeit als den Wahlspruch von Jung und Alt, und trauernd sagt Livius in Hinblick auf sein Vaterland:,,luxuria et avaritia omnia magna imperia everterunt". 53, 1. Vgl. Met. I, 89 ff. 1. ingenuas] So heifsen Wissen 10 Ingenium quondam fuerat pretiosius auro, Sed nunc barbaria est grandis habere nihil. 5 At cum regna senex caeli Saturnus haberet, Omne lucrum tenebris alta premebat humus, Pomaque et in quercu mella reperta cava. 20 Quo tibi discordes addere in arma manus? schaften und Künste als Beschäftigung 2. dotes habere],,s. Lohn 8. Manibus] die Verstorbenen, die Unterwelt, ., die Tiefe". Ähnl. sagt Ov. Met. I, 139:,,quas... Stygiis admoverat umbris, Effodiuntur opes, irritamenta malorum". massa],,Metall". 11. scindebat],, rifs auf". 12. Met. I, 135:,, Communemque prius, ceu lumina solis et auras Cautus humum longo signavit limite mensor". 1 5 Curia pauperibus clausa est. Dat census honores; 2. Böse Zeit für den Dichter. (A. A. III. 405 sqq.) Cura deum fuerunt olim regumque poetae, Nunc hederae sine honore iacent, operataque doctis 3. Wehe dem Armen! (Fast. I, 193 sqq.) 1 Vix ego Saturno quemquam regnante videbam, Cuius non animo dulcia lucra forent. 23. Curia] Versammlungshaus des Senats, oft == Senat. 24. census] ,,Vermögen". Zur Zeit Ovids war ein bestimmtes Vermögen erforderlich, um sich um höhere Ämter (honores) bewerben und Mitglied des Senats werden zu können (800 000, später 1200 000 Sestertien = ungefähr 130000 u. 195000 Mark). Für die Ritter wurde durch die lex Roscia ein Vermögen von 400000 Sestertien ( ungefähr 65000 Mark) verlangt. Hierüber beklagt sich auch Horaz bitter: Est animus tibi, sunt mores (geistige u. sittliche Tüchtigkeit) et lingua fidesque, Sed quadringentis sex septem milia desunt, . . . plebs eris". 25. Inde] est,, ihm verdankt seine Stellung". iudex] Die iudices sind unseren Geschworenen vergleichbar, nicht unseren Richtern. Zur Zeit Ovids wurden allerdings neben Senatoren und Rittern auch Männer ex infimo censu zu iudices gewählt, doch 10 Tempore crevit amor, qui nunc est summus, habendi. 5 Pluris opes nunc sunt quam prisci temporis annis, Inque Iovis dextra fictile fulmen erat. Nec pudor in stipula placidam cepisse quietem 15 Iura dabat populis posito modo praetor aratro, 20 At postquam fortuna loci caput extulit huius, bat. amor habendi] 4. quo (Adv. loc.) iam progr., habet],, kann noch weiter gehen ". 15. Iura dabat] „Recht sprach“. modo] ,eben". posito] وو ,, aus der Hand gelegt h.". Vgl. Cic., d. Sen. 16, 56:,,aranti L. Quinctio Cincinnato nuntiatum est, eum dictatorem esse factum". P. Rosc. Am. 18, 50: „, (C.) Atilium (Regulum, nicht zu verwechseln mit dem Feldherrn gegen die Karthager, um 260) ... sua manu spargentem semen, qui missi erant, convenerunt". 16. Wie Livius erzählt, hat der Censor Fabricius im J. 275 v. Chr. den Konsular P. Cornelius Rufinus aus dem Senat entfernt, weil er zehn Pfund verarbeitetes Silber besafs. 17. huius loci],, dieses Landes". 20. Cum] concess. Quaerere, ut absumant, absumpta requirere certant, Sic, quibus intumuit suffusa venter ab unda, Quo plus sunt potae, plus sitiuntur aquae. 4. Der Unglückliche hat keinen Freund. 1 Turpe quidem dictu, sed si modo vera fatemur Vulgus amicitias utilitate probat. 5 10 Cura, quid expediat, prius est quam, quid sit honestum, Nec facile invenias multis in milibus unum, Virtutem pretium qui putet esse sui, Ipse decor recte facti, si praemia desint, Non movet, et gratis paenitet esse probum. |