memoravimus incipiens dilectio, & cum eâ conquomodo fecernatur ab eâ contritio- tritione quam Synodus di ne quam Synodus vocat caritate per- xit caritate fectam. Multum enim inter illas in- perfectam tereffe difcriminis, vel hinc conftat, quod incipiens illa dilectio ad juftificationem præparare dicatur tantùm; quæ per contritionem cafitate perfectam jam plena & tota inducatur.

Sanè incipit diligere qui defiderat, qui petit, qui enititur ut dilectionem habeat. Neque enim quis fidem aut petit, aut defiderat, aut ad eam enititur, nifi ex quibufdam fidei initiis: ita de dilectione dicendum eft. An autem jam habeat dilectionem qui cupit, vult, & petit: quis fapiens, & intelliget hæc habet enim fuo modo, quippe defiderans, petens, & enitens ex quibufdam fanè dilectionis initiis. Nondum autem habet, ut habere oportet ad juftificationem actu obtinendam. Nondum enim plenè haber, qui defiderat, qui petit, qui enititur ut habeat. Quis ergo ejus ftatus? nempè is quem ex facro Con

cilio delineavimus. Nam & petit quod nondum poteft, nempè ut diligat; & facit quod poteft, defiderare enim optat, enititur: necdum plenè fruitur amore juftitiæ, fed ad eam tamen præparatur.

An autem is impleat fummum illud de dilectione mandatum? Implet, & non implet: fed diverfo fenfu. Implet fanè fuo modo, qui cùm omnes adhibeat quas tunc habet vires, & jam totis viribus diligit, & tamen non plenè diligit, cui vires ad id præftandum defint. Is ergo & intelligit præcepti neceffitatem ; & ideò conatur, ut impleat: & fuo modo implet qui quod poteft, jam incipit: & ad juftitiam capiendam fe accingit ac præparat. At is qui nihil tale cogitat, folo pœnarum timore concuffus, nec fe ad implendum fummum de dilectione mandatum difponit ut debet, qui nec defiderat, nec conatur, nec petit; adeòque nec fe præparat, ut in eo fiat illa, quam à Synodo poftulari Sup. cap. 11. vidimus, voluntaria fufceptio dono12. 13. 14. rum quibus homo efficitur ex injufto juftus & ex inimico amicus.

An ergo vult ille nofter dilectionem fummam? Vult planè, ad quam enititur totis quas tunc habet viribus; non vult autem, qui adhuc & deeffe fentit, & habere defiderat. Denique in motu eft ad amandum, potius quàm ab ipfo amore poffidetur qui firmo licet amorem habendi & exequendi propofito, eum & vult & habet per modum cujufdam tranfeuntis difpofitionis, nondum autem per modum fixi jam, stabilisque habitus, quæ plena juftitia eft. Etfi enim, quod diligentiffimè obfervari volumus, illa diligendi & mandatum caritatis implendi voluntas fuo quodam modo firma fit, non tamen ad eam pervenit firmitudinem, quæ fit habitualis. Unde firma est, fanè in ratione propofiti, defiderii, nisûs, five incipientis voluntatis; non autem in ratione jam comparati & conftabiliti habitus. Quo loco valere videtur illa fcholæ distinctio; aliud effe virtutem quandam, puta dilectionem, in fieri, five in motu, ut diximus; aliud in fado effe. Quo etiam pertinet illud

Joh. XIV. 21. dominicum: Si quis diligit me, diligetur à patre meo, & ego diligam eums quod fanè fit illius jam factæ dile&tionis, quæ ipfam juftificationem, hoc eft, fummam cum Deo conjun &tionem inducat per caritatem illam, 1. Cor. x111. quæ, Apoftolo tefte, nunquam excidit: quippe quæ in ratione habitûs firmiffima, ad id valet, ut nos in æternum conjungat Deo, nifi ab eâ fpontè deficimus.

Greg. ho.
5. in Evang.

Contingit autem, ut volens & enitens, & petens, rem ipfam interdum nefcius affequatur: contingit, inPf. cxv111. quam, ut concupifcens defiderare juftificationes,prono velut curfu reverâ defideret : & ut hîc quoque valeat notum illud ac tritumGregorii Magni, nempè ut dilata defideria crefcant, & crefcentia capiant. Sic autem ex igniculis occultè ferpentibus,ac velut hàc illàc difcurrentibus,flammescit verus ignis, qui jam intima corda corripiat: his infideat: hæc poffideat,folo Deo tefte: atque hæc illa contritio eft vera, & ftabili caritate perfecta, quæ ftatim juftificet cum folo facramenti voto. Quando autem id con

tingat, aut quomodò, quàm expedito à concupifcentiâ & inolitis cupiditatibus animo, aut quàm intenfo, quàm fixo dilectionis gradu, fciri nec poteft nec expedit. Sufficit autem ut fieri certâ fide credamus, neque ulteriùs progredi cæci & curiofi conemur.

18.

Sic teste Johanne; Perfecta caritas 1. Joh, Iva foras mittit timorem, eum qui pœnam babeat, five inquietudinem & anxietatem quandam certum iftud. Quo autem & quàm intenfo gradu is effectus confequatur, nos fugit ac Deo fuum opus infpicienti relinquendum.

XXXVX Hanc doctrinam ante Synodum sancti Tho Tridentinam S. Thomas tradidit. me doctrina Primùm, in fupplemento fummæ Concilio conex 4. in Sententias repetito. Tum in dictione in ipsâ fummâ 1. 2. Denique in tertiâ Sacramento

parte.

formis, de

Pœnitentiæ requifitâ :

Ergo in fupplemento hæc tria fta- primum ex tuit: primùm, in Sacramento Poe Supplemento Supp.q. 1. nitentiæ contritionem amoris exper- art. 3. ibid tem effe non poffe, probatur ex his ". 2.4rg.21 locis: Primus, attritionis principium eft timor fervilis contritionis autem

a.