Imágenes de páginas
PDF
EPUB

d'iceux leurs priviléges, à l'occafion defquels fe pourront fourdre plufieurs 12 Juin queftions, Nous voulons & ordonnons pour Nous & nofdits Succef- 1681. feurs qu'à leur fimple requête, & par le premier Huiffier ou SergentRoyal fur ce requis, ils & un chacun d'eux puiffent & leur loife licitement faire ajourner les infracteurs de leurfdits priviléges pardevant notredit Chancelier ou lefdits Maîtres des Requêtes ordinaires de notre Hôtel fuivant notre Cour, ou en leur Auditoire à Paris, ou pardevant celui d'eux qu'il leur plaira, pour requérir iceux infracteurs défobéiffans & contredifans être condamnés envers Nous en amendes arbitraires, & és intérêts & dommages de celui ou de ceux de nofdits Notaires & Secrétaires à qui aura été fait le trouble & empêchement, & autrement en être fait réparation & punition telle qu'au cas appartiendra.

SI DONNONS EN MANDEMENT par ces mêmes préfentes à notre amé & féal Chancelier, à nos amés & féaux Confeillers les gens de nos Cours de Parlemens, quelque part qu'ils foient ou feront par le temps à venir les gens des nos comptes & Tréforiers à Paris, les Généraux fur le fait & gourvernement de toutes nos Finances & de la Justice des Aydes, les Maîtres des Requêtes ordinaires de notre Hôtel, les gens tenans ou qui tiendront les Requêtes de notre Palais audit Paris, au Prévôt dudit licu à tous nos Sénéchaux, Baillis, Gouverneurs & Elus fur le fait des Aydes ordonnées pour la guerre, aux Maîtres & Capitaines de notre artillerie & charroi, à tous Commiffaires par Nous commis & à commettre tant fur le fait de nos ban & arriere-ban, de francs-fiefs & nouveaux acquêts, que de notredite artillerie & charroi, en toutes les Sénéchauffées, Bailliages, Gouvernemens & Elections de notredit Royaume, & à tous nos autres Jufticiers & Officiers, ou à leurs Lieutenans & Commis préfens & à venir, & à chacun d'eux fur ce requis, que de nos préfens, dons, grace, conceffion, octroi, confirmation, réunion, émologation, ratification approbation, & de tout l'effet & contenu en cefdites préfentes, & chacun d'eux en droit foi, faffent, fouffrent & laiffent ledit Corps & Collége d'iceux Clercs Notaires & Secrétaires de Nous & de la Maison de France, & tous les Suppôts d'icelui Collége, préfens & futurs, & leurs veuves durant leurs viduités, & chacun d'eux, jouir pleinement & paifiblement, fans leur faire, mettre ou donner, ne fouffrir être fait, mis ou donné aucun arrêt, ennui, destourbier ou empêchement en tout ou

12 Juin partie, ou en aucuns des points & articles deffufdits au contraire, en 1681. quelque forme ou maniere que ce foit lequel ou lefquels fe fait, mis ou donné leur étoit ou étoient, faffent incontinent & fans délai réparer & mettre au premier état & dû, en contraignant ou faisant contraindre à ce faire & fouffrir tous ceux qu'il appartiendra, & qui pour ce feront à contraindre par toutes voies & manieres dûes & raifonnables, & le contenu en cefdites préfentes faffent entretenir, garder & obferver de point en point felon leur forme & teneur, & icelles lire, publier & enregiftrer en notre Cour de Parlement à Faris, Chambre de nofdits Comptes, des Généraux de la Justice defdits Aydes audit lieu ; & pour ce que de cefdites préfentes on pourra avoir affaire en plufieurs lieux, Nous auxdits Clercs Notaires & Secrétaires de Nous & de la Maison de France, avons octroyé & octroyons, voulons & Nous plaît que aux vidimus desdites Lettres faits fous Sceaux Royaux, & aux extraits d'icelles, ou aucuns des articles qui y font infcrits & contenus, faits & fignés par l'un des Greffiers de nofdites Cours de Parlemens ou de nofdites Chambres des Comptes, & de la Justice defdites Aydes, ou des Audiencier & Contrôleur de notredite Chancellerie, ou de leurs Commis, ou de l'un d'eux, appellé avec lui un autre de nos Notaires & Secrétaires, foi foit ajoutée comme à ce présent original. Et afin que ce foit chofe ferme & stable à toujours, Nous avons figné cefdites préfentes de notre main, & à icelles fait mettre notre Scel, fauf toutes voies en autres chofes notre droit, & l'autrui en toutes. DONNÉ au Pleffis du Parc lez-Tours au mois de Novembre, l'an de grace mil quatre cent quatre-vingt & deux, & de notre regne le vingtdeuxième. Ainfi figné LOUIS. Et fur le repli, par le Roi, ROBERT. Et à côté, vifa. Et fcellé du grand Sceau de cire verte, attaché à des lacs de foie rouge & verte, avec quatre contre-Sceaux fur femblables lacs de foie. Et au haut entre le par le Roi, ROBERT,

*

LETTRES

LETTRES-PATENTES DU ROI CHARLES VIII,
Portant confirmation de l'annoblissement des Secrétaires du Roi.

Du mois de Février 1484.

CAROLUS DEI GRATIA, FRANCORUM REX, Clara Prifcorum virtus

rerumque geftarum gloria, Regum præfertim atque Imperatorum non tantis nunc laudibus inter mortales celebraretur, fed memoria, penitùs ferè excediffet, nifi à doctis litterarumque peritia eruditis viris, res ipfæ in illuftribus pofitæ monumentis fuiffent: plurima enim heroum egregia facinora litteris non mandata vetuftatis edacitas penitùs abolevit, nam omnis hora humanum genus per tacitos fallentesque curfus applicat fato, & in hâc turpiffimâ perpetuitatis cogitatione diftrictum per exigua feftinantis ævi momenta mortem oportet obire, mortaliumque gefta immortalitate digna oblivionis caligine, annaliumque penuriâ latitare, quandò quidem paululùm fepultæ diftat inertiæ celata virtus, quâ ratione moti, fereniffimi Reges majores noftri, Clericos quidem Notariofque & Secretarios fibi domuique Franciæ fideles optimorum artium eruditos & rerum gerendarum experientiâ comprobatos acciri curaverunt, ac in unum fexagenario compofitum numero Collegium erigere, quo imprimis Reges ipfi decorare, illud maxime cupientes, annumerari voluerunt, Nos quoque ex eodem exiftimabimus ut ipforum tandem Secretariorum opera folertique induftria, non modo ipforum res geftæ Regum veriffimis pofteritati codicibus mandarentur, fed etiam omne genus Epiftolarum, Patentumque Litterarum Reipublicæ utilitatis gratiâ copiosè ornatèque conficerentur, quibus Regiam ita effingere Majeftatem eis curæ femper fuit, ut ubicumque, debitâ præfertim cùm pronunciatione leguntur, Majeftas ipfa inter effe coramque loqui, præcipere, hortari, perfuadere ac non numquàm inhibere & alia deindè permulta, quæ ad ipfius incolumitatem regnique tuitionem & juftitiæ cultum fpectant ac pertinent, agere videatur : quos idcircò Reges ipfi & ob quam caufam plurimis eifdem tum in prædictis cum in multis aliis valdè arduis rebus, impenfa obfequia; potiffimùm Cariffimus quondam Genitor nofter non vulgaribus quidem

12 Juin

1681.

Sss

1581.

12 Juin privilegiis, libertatibus ac prærogativis donaverunt, fed adeo fpecialiffimis ut omnium rerum in quibus fubditi noftri, tam nobiles, quàm pleber aliquandò nobis opem ferre coguntur, habeant immunitatem ; notum igitur facimus univerfis præfentibus & futuris quod nos eofdemque noftros domûfque Franciæ Clericos, Notariofque & Secretarios, quibus prædicdictum conftat Collegium non minoribus, quam prædicti prædeceffores noftri affectibus amplexi funt, prædictis de caufis profequentes, cupientefque eorumdem rei familiaris amplificationem ac ipfos imprimis congruis honoribus meritâque laude non fruftrari, ut quanto majoribus Regiis fuerint præmiis excitati tanto libentiùs nobis ac fideliùs obfequantur, prædictum noftrum ac domûs Francia Clericorum Notariorumque & Secretariorum Collegium numero prænotato compofitum, omnefque & fingulas libertates franchisias, exemptiones, privilegia, prærogativas & immunitates eifdem hactenus tam à prædicto Genitore noftro,quàm à cæteris Prædecefforibus noftris Francorum Regibus, fub quâcumque verborum formâ & tenore conceffas & conceffa, quas & quæ intelligi volumus & decernimus perindè ac fi de verbo ad verbum hîc tranfcriberentur, ac veluti & quemadmodum in Chartris & perpetuis litteris de fuper conceffis & Edictis latiùs continetur, ratas & gratas, rataque & grata habentes eas & ea motu proprio ac Principum fanguinis aliorumque procerum & magnatum Confilii noftri deliberatione laudavimus & ratificavimus, approbavimus & confirmavimus, certâque fcientiâ & Regiæ poteftatis plenitudine, ac fpeciali gratiâ, licet confirmatione non indigeant, harum ferie laudamus, ratificamus, approbamus & confirmamus ac in quantùm opus eft de novo conceffimus & concedimus. Nolumus tamen quod in hujufmodi noftræ confirmationis occafione, ipfi nec eorum in prædicto Collegio Succeffores ullam aliam eorumdem privilegiorum confirmationem à Succefforibus noftris Francorum Regibus, nec eorum altero quomodolibet, in futurum obtinere teneantur, fed eadem ipfa privilegia fuo in robore, abfque ullâ aliâ quâvis confirmatione perpetuo permanere volumus & decernimus. Cæterùm & fi omnes hujus Collegii & Secretarioratús dignitate prædictifque privilegiis & virtutibus infigniti, licet eorum nonnulli claris ex parentibus originem fortè non traxerint, Nobiles ac Parts Baronum, ubique locorum meritòque cenferi debent, quia tamen quam plurimis vulgi opinionem fequentibus eofdem Secretarios, five propter

1681.

hoc Notariatus vocabulum aut quovis alio prætextu tali minus capaces capaces 12 Juin honore ac fi effent publici ad ftipulatores feu Notarii falsò vifum eft. Nos ne quid tale in futurum iifdem objiciatur, fed ut hæc dignitas ad generofitatis eorumdem qui claro orti funt loco, cumulum accedat, cæteris verò fuifque pofteris nobilitatis initium fit & virtutis exemplum; omnes & fingulos noftros & Domûs Francia Clericos, Notariofque & Secretarios prædicti Collegii præfentes & futuros, cum totâ eorum pofteritate utriufque fexûs ex legitimo procreata & procreanda conjugio eadem Confilii deliberatione & Regiæ autoritatis plenitudine atque gratiâ in quantùm opus eft nobilitavimus ac tenore præfentium nobilitamus, nobilesque facimus & reddimus: volentes & decernentes ac iifdem concedentes ut ipfi deinceps eorumque pofteritas ubique locorum nobiles ac pro nobilibus habeantur, teneantur & reputentur; quodque ab codem quo eis libuerit Equite feu Milite Aurato dùm & quando voluerint & videbitur opportunum, fingulo Militiæ, Equeftrique ordine valeant decorari, ac demùm ad omnes & fingulos actus, honores, officia, dignitates, perfonatus & beneficia promoveri, perinde ac fi eorum nobilitas ab antiquo & ultrà quartam procederet generationem, nec non etiam arma & nobilitatis infignia abfque eo tamen quod ipfi, nec alter eorum nobis, nec Succefforibus noftris Francorum Regibus aliquam propter hanc pecuniæ fummam, feu ut vulgò dicitur, financiam hujus - ce nobilitationis occafione, nunc nec quomodolibet in posterum folvere teneantur, fed eamdem ipfam ad qualemvis fummam afcendat eifdem Secretariis & eorum cuique prout ad eum fpectat & fpectare poterit fuorum in nos & Domum Franciæ obfequi eorum prædictorum favore dedimus & quittavimus, damus & quittamus per præfentes manu noftrâ fignatas, quarum tenore dilectis & fidelibus noftris Cancellario & Conciliariis, gentibus Parlamentorum & Computorum noítrorum, Requeftarumque hofpitii noftri Magiftris & generalibus fub facto Juftitiæ juvaminum Parifiis cæterifque Juftitiariis & Officiariis noftris, aut eorum loca tenentibus præfentibus & futuris & eorum cuilibet, prout ad eum pertinuerit, harum ferie præcipimus & mándamus, quatenùs noftris præfentibus ratificatione, approbatione, confirmatione, novâque conceffione, nobilitatione, quittanciâ, dono atque gratiâ prædictos noftros & Domûs Franciæ Clericos Notarios & Secretarios præfentes

[ocr errors]
« AnteriorContinuar »