Imágenes de páginas
PDF
EPUB

om

ego femper optabam à diis immortalibus, tota res non folùm à me, fed etiam à fenatu, & à vobis manifeftò deprehenderetur. Itaque hefterno die L. Flaccum, & C. Pontinum prætores fortiffimos, atque amantiffimos reipublicæ viros, ad me vccavi; rem nem expofui; quid fieri placeret, oftendi. Illi autem, qui omnia de republica præclara atque egregia fentirent, fme recufatione, ac fine ulla mora negotium fufceperunt, &, cùm advefperafceret, occultè ad pontem Milvium pervenerunt : atque ibi in proximis vil-269 lis ita bipartiti fuerunt, ut Tiberis inter eos & pons intereffet. Eodem autem & ipfi fine cujufquam fufpicione, multos fortes viros eduxerunt, & ego ex præfectura Reatina complures delectos adolefcentes, quorum operâ utor affiduè in reipublicæ præfidio, cum gladiis miferam. Interim tertiâ ferè vigiliâ exactâ, cùm jam pontem Milvium magno comitatu legati Allobrogum ingredi inciperent, unâque Vulturcius, fit in eos impetus: edu cuntur & ab illis gladii, & à noftris. Res erat prætoribus nota folis ignorabatur à cæ

teris.

III. Tum interventu Pontini atque Flacci, pugna, quæ erat commiffa, fedatur. Literæ, quæcumque erant in eo comitatu, integris fignis, prætoribus traduntur ipfi comprehenfi,, ad me, cùm jam dilucefceret, deducuntur. Atque horum omnium fcelerum improbiffimum machinatorem Cimbrum Gabinium, ftatim ad me, nihildem fufpicantem vocavi. Deinde item arceffitur L. Statilius, & poft 270 eum Cethegus. Tardiflimè autem Lentulus,

[ocr errors]

venit, credo quòd litteris dandis, præter confuetudinem, proximâ nocte vigilarat. Cùm verò fummis ac clariffimis hujus civitatis viris, qui, auditâ re, frequentes ad me manè convenerant, litteras à me priùs aperiri, quàm ad fenatum referrem, placeret; ne fi nihil effet inventum, temerè à me tantus tumultus injectus civitati videretur; pegavi me effe facturum, ut de periculo publico, non ad confilium publicum rem integram deferrem. Etenim, Quirites, fi ea, quæ erant ad me delata, reperta non effent: tamen ego non arbitrabar in tantis reipublicæ periculis mihi effe nimiam diligentiam pertimefcendam. Senatum frequentem celeriter, ut vidiftis, coëgi. Atque interea ftatim admonitu Allobrogum, C. Sulpicium prætorem, fortem virum, mifi, qui ex ædibus Cethegi, fi quid telorum effet, efferret. Ex quibus ille maximum ficarum numerum, & gladiorum extulit.

IV. Introduxi Vulturcium fine Gallis: fi271 dem ei publicam, juffu fenatûs, dedi: hortatus fum, ut ea, quæ fciret, fine timore indicaret. Tum ille, cùm vix fe ex magno timore recepiffet, dixit: à P. Lentulo fe habere ad Catilinam mandata & literas, ut fervorum præfidio uteretur, & ad urbem quàm primùm cum exercitu accederet: id autem eo confilio, ut, cùm urbem omnibus ex partibus, quemadmodum defcriptum diftributumque erat, incendiffent, cædemque infinitam civium feciffent, præftò effet ille, qui & fugientes exciperet, & fe cum urbanis ducibus conjungeret. Introducti autem Galli, jusjurandum fibi, & literas à P. Lentulo, Cethego, Statilio ad

fuam gentem datas effe dixerunt: atque ita fibi ab his, & à L. Caffio effe præfcriptum, ut equitatum in Italiam quàm primùm mitterent pedeftres fibi copias non defuturas: 272 Lentulum autem fibi confirmaffe ex fatis Sibyllinis arufpicumque refponfis, fe effe tertium illum Cornelium, ad quem regnum hu→ jus urbis, atque imperium pervenire effet neceffe: Cinnam ante fe, & Syllam fuiffe: eumdemque dixiffe, fatalem hunc effe annum ad interitum hujus urbis atque imperii, qui effet decimus annus, poft virginum abfolutionem, poft Capitolii autem incenfionem, vicefimus. Hanc autem Cethego cum cæteris controverfiam fuiffe dixerunt, quòd Lentulo & aliis, Saturnalibus cædem fieri, atque urbem incendi placeret; Cethego nimiùm id longum videri.

re

V. Ac, ne longum fit, Quirites, tabellas proferri juffimus, quæ à quoque dicebantur datæ. Primùm offendimus Cethego fignum cognovit. Nos linum incidimus: le- 273 gimus. Erat fcriptum ipfius manu; Allobrogum fenatui, & populo, fefe, quæ eorum legatis confirmaffet, effe facturum orare, ut item illi facerent, quæ fibi legati eorum cepiffent. Tum Cethegus, qui paulò antè aliquid de gladiis, ac ficis, quæ apud ipfum erant deprehenfæ, refpondiffet, dixiffetque fe femper bonorum ferramentorum ftudiofum fuiffe: recitatis literis debilitatus atque abjeétus, confcientiâ convictus, repentè conticuit. Introdutus Statilius, cognovit manum, & fignum fuum. Recitatæ funt tabellæ in eamdem ferè fententiam: confeffus eft. Tum oftendi tabellas

Lentulo & quæfivi, cognofceretne fignum. 274 Annuit. Eft verò, inquam, fignum quidem notum, imago avi tui, clariffimi viri, qui, amavit unicè patriam, & cives fuos: quæ quidem te à tanto fcelere etiam muta revocare debuit. Leguntur eâdem ratione ad senatum Allobrogum populumque literæ. Si quid de his rebus dicere vellet, feci potef tatem. Atque ille primò quidem negavit :) poft autem aliquanto, toto jam indicio expofito atque edito, furrexit: quæfivit à Gallis, quid fibi effet cum iis: quamobrem domum fuam veniffent; itemque à Vulturcio. Qui cùm illi breviter, conftanterque refpondiffent, per quem ad eum, quotiefque veniffent: quæfiffentque ab eo nihilne fecum effet de fatis Sibyllinis locutus: tum ille fubitò, fcelere demens, quanta confcientiæ vis effet, oftendit. Nam, cùm id poffet infitiari, repentè præter opinionem omnium confeffus eft. Ita eum non modò ingenium illud, & dicendi exercitatio, quâ femper valuit, fed 275 etiam propter vim fceleris manifefti atque deprehenfi, impudentia, quâ fuperabat omnes improbitafque defecit. Vulturcius verò fubitò proferri literas, atque aperiri juffit, quas fibi à Lentulo ad Catilinam datas effe dicebat. Atque ibi vehementiffimè perturbatus Lentulus, tamen & fignum fuum, & manum cognovit. Erant autem fcriptæ fine nomine, fed ita Qui fim, ex eo, quem ad te mifi, COgnofces. Cura, ut vir fis, & cogita, quem in locum fis progreffus : & vide, quid jam tibi fit neceffe. Cura, ut omnium tibi auxilia adjungas, etiam infimorum. Gabinius. deinde in

[ocr errors]
[ocr errors]
[ocr errors]
[ocr errors]

ma

troductus, cùm primò impudenter refpondere
cœpiffet, ad extremum nihil ex iis quæ Galli
infimulabant, negavit. Ac mihi quidem, Qui-
rites, cùm illa certiffima funt vifa argumenta
atque indicia fceleris tabellæ, figna
nus denique uniufcujufque confeffio: tum
multò illa certiora, color, oculi, vultus, ta-
citurnitas. Sic enim obftupuerant, fic terram
intuebantur, fic furtim nonnumquam inter fe
afpiciebant, ut non jam ab aliis indicari, fed
indicare fe ipfi viderentur.

276

V I. Indiciis expofitis, atque editis, Quirites, fenatum confului, de fumma reipublicæ quid fieri placeret. Dictæ funt à principibus acerrimæ ac fortiffimæ fententiæ, quas fenatus fine ulla varietate eft confecutus. Et quoniam nondum eft perfcriptum fenatûs-confultum, ex memoria vobis, Quirites, quid fenatus cenfuerit, Primùm mihi graexponam. tiæ verbis ampliffimis aguntur, quòd virtute, confilio, providentiâ meâ, refpublica_periculis fit maximis liberata: deinde L. Flaccus, & C. Pontinus prætores, quòd eorum operâ forti fidelique ufus effem, meritò ac jure laudantur: atque etiam viro forti, collega meo, laus impertitur, quòd eos, qui hujus conjurationis participes fuiffent, à fuis & reipublicæ confiliis removiffet. Atque ita cenfuerunt, ut 277 P. Lentulus, cùm fe præturâ abdicaffet, tum in cuftodiam traderetur: itemque uti C. Cethegus, L. Statilius, P. Gabinius, qui omnes præfentes erant in cuftodiam traderentur : atque idem hoc decretum eft in L. Caffium, qui fibi procurationem incendendæ urbis depopofcerat: in M. Cæparium, cui, ad folli

« AnteriorContinuar »