Imágenes de páginas
PDF
EPUB

Charniere.

Périofte.

Couleur.

COQUILLE.

Périofte.

Battans.

Sommets.

Charniere.

Couleur.

on voit comme les veftiges d'un grand nombre de fillons trèsfins qui s'étendent jufqu'au fommet.

La charniere eft compofée de cinquante-fix à foixante dents dans chaque battant.

Le périofte qui recouvre cette coquille eft brun, affez épais, & très-velu.

La blancheur eft fa couleur tant au dedans qu'au dehors. Elle fe voit affez rarement dans les fables de l'embouchure du Niger.

8. LE JA BET. Pl. 18.

J'ai obfervé affez fouvent la coquille du Jabet entre les rochers de l'ifle de Gorée. Elle eft infiniment petite n'ayant jamais plus de quatre à cinq lignes de longueur, fur trois de largeur & autant de profondeur. Ses extrêmités font tronquées obliquement. Sa furface extérieure eft recouverte d'un périofte très-fin & blanchâtre, qui ne devient fenfible que fur les bords de chaque battant par l'épaiffeur & la noirceur qu'il y prend. Deffous ce périofte elle paroît ornée de quarante à cinquante canelures longitudinales très-fines, avec lefquelles vingt autres canelures tranfverfales également fines, forment un réseau ou un treillis d'une grande délicateffe.

Les battans ne font ni canelés fur leurs bords ni fillonnés intérieurement, & ils joignent exactement par-tout.

Les fommets fe touchent prefque, & ne laiffent entr'eux qu'un fort petit efpace applati.

Sa charniere porte vingt à vingt-cinq dents dans chaque

battant.

Sa couleur eft un blanc-fale, accompagné quelquefois de roux vers les fommets.

9. LA MUSSOL E. Pl. 18.

Bunaves Græcis; Glans Latinis, Calognone vulgo Græco, Mouffolo Venetis.
Belon. aquat. pag. 396.

Concha rhomboides. Rondel. teftac. lib. 1. pag. 27. cap. 28.

Coquille nommée Muffole. Ejufd. édit. franç. pag. 20. ch. 24.
Concha rhomboides, Rondeletii. Boffuet. aquat. pars alt. pag. 20.
Gefn. aquat. pag. 317.
Aldrov. exang. pag. 459.

Balanus, Bellonii. Ejufd. pag. 460.

Mufculi, Matthioli. Ejufd. pag. 513.

Concha naviculam exprimens, Rhomboides à nonnullis dicta, Musculus ftriatus à Matthiolo, ab aliis Mitulus. Bon. recr. pag. 103. claff. 2.

num. 32.

Muf. Kirk. pag. 442. n. 31.

Balanus Bellonii tenuiter ftriatus, Jamaicenfis. Lift. hift. Conchyl. tab. 367.

fig. 207.

Mufculus Matthioli feu Mufculus ftriatus fafciis undatis fubfufcis depictus, Barbadenfis. Ejufd. tab. 368. fig. 208.

Pecten faxatilis, Malaicenfibus Bia batu. Rumph. muf. pag. 143. art. 10. & 144. tab. 44. fig. L. & P.

Concha rhomboidalis ftriata, parùm vel mediocriter tantùm elongata, infigniter ventricofa, rugofa, umbone cardinis notabiliter diducto. Lang. meth. pag. 71.

Concha Pectiniformis inæquilatera, triangularis ex uno latere notabiliter elongata. Ejufd. pag. 72. ( Malè fociata cùm figurâ 105. Mufæi Kirkeriani.)

Bucardium cordiforme, Arca Noëmi. Hift. Conchyl. pag. 333. pl. 26. fig. G.

Arche-de-Noé, qui préfente une espece de cœur oblong dans la partie de fa carène; fa charniere eft à dents fines comme une lime, & les ftries qu'on voit fur fa robe, forment un ouvrage chagriné de couleur brune fur un fond blanc; plus elles s'approchent de sa carène, plus elles font creufes. Ejufd. pag. 335.

Concha rhomboidalis fubrotunda, dorfo fatis lato, & expanfo, umbonis cardine depreffo, & infigniter diducto; oris rimâ notabiliter hiante, ftriata ftriis aliquando tranfverfis, aliquandò circularibus; vel undatis, ex atro-fufco fubalbida. Gualt. Înd. pag. & tab. 87. litt. F. Concha rhomboidalis parva, striata striis granulatis, & in marginis extremitate aliquantulum emiffis, & fubtiliffimo byffo donatis, fusca. Ejufd. ibid. litt. G.

Concha rhomboidalis elongata, naviculam exprimens diverfimodè, denfiffimè ftriata, & cancellata, ex albido fulvida; maculis fufcis circumdata, punctata & notata. Ejufd. ibid. litt. H.

Concha rhomboidalis eadem cum fuperiori, fed ftriata striis infigniter craffis, raris, & fubrotundis. Ejufd. ibid. litt. J.

Mufculus Polyleptoginglymus, Arca Nox, quæ Concha rhomboidalis, naviculam exprimens; Bonanni. Klein. tent. pag. 167. Spec. 1. Mufculus Polyleptoginglymus, qui Balanus Bellonii tenuiter ftriatus; Lifteri. Ejufd. pag. 168. Spec. 2. tab. 11. fig. 69 & 70.

Mactra Rumphiana; coloris obfcuri, longior. Ejufd. pag. 171. Spec. 1. Les Vénitiens l'appellent Mouffolo ou Muffolo. Belon. Rond. Les Grecs en langage vulgaire, Calognone ou Calagnone. Belon. Rond,

COQUILLE.

Périofte.

Battans.

Sommets.

Charniere.

Variétés.

Couleur.

ANIMAL.

Nerf.

Voici la coquille qu'on appelle communément l'Arche de-Noé à caufe de fa figure. Elle a à peu près la forme de la précédente, près de quatre pouces de largeur, & une fois moins de longueur & de profondeur. Sa furface extérieure eft couverte d'un périofte fort mince, qui en tombant laiffe autour des bords de chaque battant un amas de poils trèsépais & fort difficiles à arracher. Lorfque ce périofte eft enlevé, on la voit ornée de cinquante ou foixante petites canelures longitudinales, fouvent divifées en deux, & ridées tranfverfalement. Ces canelures deviennent infenfibles en approchant du fommet.

Les bords des battans font intérieurement unis & fans canelures, comme dans l'efpece qui précède; mais ils ne ferment jamais exactement, & laiffent en devant, vers le milieu de leur longueur, une ouverture fouvent très-grande, dont J'entrée eft cachée par cet amas de poils du périofte dont j'ai parlé.

Les fommets font pointus, affez grands, & fort écartés l'un de l'autre. L'efpace qu'ils laiffent entr'eux eft auffi fort large, & plat fans inclinaison.

La charniere eft prefqu'égale à la largeur des battans, & compofée de quatre-vingt à cent-dix dents infiniment petites.

On obferve plufieurs variétés dans la forme de cette coquille. Il y en a qui n'ont qu'un pouce de largeur, fur une longueur moindre de moitié, fouvent égale à leur profondeur, & quelquefois un peu plus grande. D'autres font plus ou moins grandes, & une fois plus larges que longues; mais elles ont toutes au moins quatre-vingt dents à la charniere.

Leur couleur eft blanche au dehors, avec des bandes tranfverfales rougeâtres qui ferpentent différemment en zigzags: intérieurement elles font blanches, quelquefois tachées de brun tirant fur le rouge.

On les trouve en grande quantité entre les rochers de l'ifle de Gorée.

En cueillant ce coquillage je me fuis apperçu que l'animal tenoit aux rochers par une espece de nerf qui paffoit au travers de l'ouverture que j'ai dit que les battans de la coquille laiffoient entr'eux. Ce nerf paroiffoit partir du pied de l'animal, comme celui des Jambonneaux; mais il ne s'épanouiffoit

pas en un grand nombre de fils comme le leur. Il étoit fort applati, & d'une dureté femblable à celle de la corne, dans l'endroit où il étoit attaché aux rochers; il s'amolliffoit enfuite peu à peu en approchant du corps. Bonanni a fait la même remarque (1) à l'égard de la Muffole qu'il a obfervée dans la Méditerranée. Ce nerf fort à peine de la longueur de deux lignes hors de la coquille.

10. LE VOV A N. Pl. 18:

Chama nigra quæ fortè antiquorum Glycimeris. Belon. aquat. pag. 408. Concha nigra. Rondel. teftac. lib. 1. cap. 32. pag. 31.

Coquille noire. Ejufd. édit. franç. ch. 27. pag. 22 & 23.

Concha nigra, Rondeletii. Boffuet. aquat. pars alt. pag. 24.
Chama (feu potius Concha, ut Rondeletio placet) nigra, Bellonii. Gefn.
aquat. pag. 324.

Chama nigra, fivè Glycimeris, Bellonii. Aldrov. exang. pag. 471.
Concha nigra, Rondeletii. Ejufd. pag. 461.

Concha denticulata, marmorea fubftantiâ, intùs candida, foris maculis
fulvis ferpentibus mirificè exornata; Ulyffiponenfis. Bonan, recr.
pag. 107. claff. i. n. 6o. Ead. Muf. Kirk. pag. 444. n. 59.
Concha pariter dentata, colore candido, quem lineæ fubflavæ undas maris
referentes bellè diftinguunt; Ulyffiponenfis. Ejufd. ibid. num. 61.
& Muf. Kirk. pag. 445. num. 60.

Concha Ulyffiponenfis littoris, nunquàm aliundè adme allata, aurei coloris præftantiffimi, circa cardinem candidis notis ità difpofitis fignata, ut fi binæ valvæ conjungantur, formetur quafi ftella fex radios habens. Ejufd. ibid. n. 62. & Muf. Kirk. n. 61.

Pectunculus magnus veluti litterulis quibufdam rufis eleganter exaratus. Lift. hift. Conchyl. tab. 246. fig. 80.

Chama Glycimeris Bellonii, quæ Pectunculus ingens variegatus ex rufo; ex infulâ Garnfey. Ejufd. tab. 247. fig. 82.

Chama litterata rotunda. Rumph. muf. pag. 139. art. 7. tab. 43. fig. C.? Concha craffa lævis. Lang. meth. pag. 61.

Concha craffa, lævis, fubalbida, luteis maculis radiata, fignata, fasciata, & virgulata, intùs maculâ fufcâ obfcurata. Gualt. Ind. pag. & tab. 72. litt. G.

(1) In profundo mari fub cœno ftabulatur, in parte inferiori navis carinæ fimili aditus patet, quo animal veluti planta faxis adhæret..... Caro enim in teftâ inclufa paulatim in callofam fubftantiam degenerat, eo duriorem, quò magis faxo propinquam. Luto tartaroque circumtectus terreo eft colore, aut ubi explicatur fubalbus apparet, cafta neis notis maculatus. Habet latera fulcis ftriata, & minùs profundis, quò magis ad punctum concurfus five centrum accedunt. Plana eft pars fuperior, ubi binæ valvæ minutatim denticulatæ uniuntur, lineifque fignatur ità difpofitis, ut lancearum acuminata alterum alteri fuper impofitum effingant. Bonan, recr. pag. 103. claff, 2. n. 32,

COQUILLE.

Battans.

Sommets,

Concha craffa, ponderofa, hirfuta, & ferico villofo indumento fuliginofi coloris veftita. Ejufd. pag. & tab. 73. litt. A.

Concha valvis æqualibus inæquilatera, notabiliter umbonata, & rectà incurvata, fubrotunda, vulgaris, gradatim ftriata, & albido & fusco fafciatim colorata. Ejufd. pag. & tab. 82. litt. C.

Concha valvis æqualibus inæquilatera, notabiliter umbonata, & rectà incurvata, fubrotunda, vulgaris, ftriis minutiffimis fignata, ex albido, & cæruleo fafciata. Ejufd. ibid. litt. D.

Concha valvis æqualibus inæquilatera, notabiliter umbonata, & rectà incurvata, fubrotunda, vulgaris, craffa, subalbida, striis, & apice nigris notata. Ejufd. ibid. litt. E.

Ifocardia ftriata : quæ ftella; intùs per

limbum denticulata, foris circinata; in limbo ftriata, circa cardinem conferti vertices colore albo ftellam magnam oftendunt; Bonanni. Klein. tent. pag. 139. Spec. 1. num. 3. l. Ifocardia lævis: Bucardia; quæ Concha marmorata, fulvis ferpentibus, craffa, candida, intùs denticulata; Bonanni. Ejufd. pag. 140.Spec. 2. num. 1. f.

Chamelæa circinata, fivè concentricè fulcata; que Chama litterata, rotunda umbone cardinum protenfo; æqualiter expanfa; plana; tenuis, fuper circinis nigris undis infcripta; Rumphii. Ejufd. p. 151. Spec. 1. n. 2.

Chamelæa circinata, fivè concentricè fulcata, quæ Chama Glycimeris Bellonii, ingens variegata ex rufo; Lifteri. Ejufd. pag. 152. Spec. 1. num. 13.

[ocr errors]

Chamelæa lævis, fivè circinis umbratilibus, tactu læviffimis: flammea intùs dentata, candida, lineis undosis, subflavis bellè inscripta; Bonanni. Ejusd. pag. 153. Spec. 3. n. 9.

Si cette efpece ne fe range pas naturellement avec les cinq qui la précèdent, du moins on ne peut nier qu'elle en approche beaucoup. Sa coquille eft exactement ronde, trèsépaiffe, du diametre de deux à trois pouces, & une fois moins profonde. Extérieurement elle eft luifante & polie, quoique canelée longitudinalement & tranfverfalement en un treillis fort régulier, mais qui n'eft fenfible qu'en faifant ufage de la loupe de trois lignes de foyer.

Intérieurement les bords de fes battans font marqués chacun de quarante à quarante-cinq petites dents fort courtes & arrondies, qui fe prolongent par derriere en deux petites canelures auffi fort courtes. Ils joignent parfaitement par-tout.

Les deux becs des fommets fe touchent l'un l'autre, & font placés au milieu de leur largeur. Ils font arrondis, peu

« AnteriorContinuar »