Et Lare communi foceros generosque receptos; 95 His nomen junctis Junius, inquit, habet. Dicta triplex caufa eft: at vos ignofcite, Diva: Res eft arbitrio non dirimenda meo.
Ite pares a me perierunt judice formæ
Pergama plus lædunt, quàm juvat una, duæ. 100 PRIMA dies tibi, Carna, datur. Dea cardinis hæc eft. Numine claufa aperit, claudit aperta fuo. Unde datas habeat vires, obfcurior ævo
Fama; fed e noftro carmine certus eris.
Adjacet antiqui Tiberino lucus Helerni ; Pontifices illuc nunc quoque facra ferunt. Inde fata eft Nymphe: Granen dixere priores: Nequidquam multis fæpe petita procis. Rura fequi, jaculisque feras agitare folebat; Nodofasque cavâ tendere valle plagas.
Non habuit pharetram, Phœbi tamen effe fororem Credebant: nec erat, Phoebe, pudenda tibi. Huic aliquis juvenum dixiffet amantia verba, Reddebat tales protinus illa fonos.
Hæc loca lucis habent nimis, & cum luce pudoris. 115 Si fecreta magis ducis in antra, fequor. Credulus antra fubit: frutices hæc nacta resiflit ; Et latet, & nullo eft invenienda modo. Viderat hanc Janus; vifæque cupidine captus Ad duram verbis mollibus ufus erat. Nympha jubet quæri de more remotius antrum; Utque comes fequitur, deftituitque ducem. Stulta, videt Janus quæ poft fua terga gerantur. Nil agis en latebras refpicit ille tuas. Nil agis en, dixi : nam te fub rupe latentem Occupat amplexu ; fpeque potitus, ait; Jus pro concubitu noftro tibi cardinis efto. Hoc pretium positæ virginitatis habe. Sic fatus, fpinam, quâ triftes pellere poffet A foribus noxas hæc erat alba, dedit.
Sunt avidæ volucres: non quæ Phineïa mensis Guttura fraudabant ; fed genus inde trahunt. Grande caput ftantes oculi: roftrą apta rapina : Canities pennis, unguibus hamus ineft.
135 Nocte volant, puerosque petunt nutricis egentes; Et vitiant cunis corpora rapta fuis. Carpere dicuntur lactentia viscera roftris, Et plenum poto fanguine guttur habent. Eft illis ftrigibus nomen : fed nominis hujus
Caufa, quòd horrendâ ftridere nocte folent. Sive igitur nafcuntur aves, feu carmine fiunt,
Næniaque in volucres Marfa figurat anus; In thalamos venere Procæ. Proca, natus in illis, Præda recens avium quinque diebus erat. 145 Pectoraque exforbent avidis infantia linguis. At puer infelix vagit, opemque petit. Territa voce fui nutrix accurrit alumni, Et rigido fectas invenit ungue genas.
Quid faceret? color oris erat, qui frondibus olim Effe folet feris, quas nova læsit hiems.
Pervenit ad Granen, & rem docet: illa, Timorem Pone; tuus fofpes, dixit, alumnus erit. Venerat ad cunas: flebant materque paterque. Siftite vos lacrymas, ipfa medebor, ait.
155 Protinus arbuteâ poftes ter in ordine tangit Fronde ter arbuteâ limina fronde notat. Spargit aquis aditus, fed quæ medicamen habebant ; Extaque de porca cruda bimeftre tenet.
Atque ita, Noctis aves, extis puerilibus, inquit, Parcite pro parvo viêtima parva cadit. Cor pro corde, precor, pro fibris fumite fibras.
Hanc animam vobis pro meliore damus. Sic ubi libavit, profecta fub æthere ponit; Quique facris adfunt, refpicere illa vetat. 165 Virgaque Janalis de fpinâ fumitur albâ;
Quà lumen thalamis parva feneftra dahat.
Poft illud nec aves cunas violaffe feruntur ;
Et rediit puero, qui fuit ante, color. Pinguia cur illis guftentur larda kalendis, Mixtaque cum calido sit faba farre, rogas ?
Prifca Dea eft ; aliturque cibis, quibus ante folebat; Nec petit adfcitas luxuriofa dapes.
Pifcis adhuc illi populo sine fraude natabat, Oftreaque in conchis tuta fuere fuis. Nec Latium nôrat, quam præbet Ionia dives, Nec quæ Pygmæo fanguine gaudet, avem. Et præter pennas nihil in pavone placebat ; Nec tellus captas miferat ante feras. Sus erat in pretio : cæsâ fue, fefta colebant. Terra fabas tantùm, duraque farra dabat. Quæ duo mixta simul fextis quicumque kalendis Ederit, huic lædi vifcera poffe negant. Arce quoque in fummâ Junoni templa Monetæ Ex voto memorant facta, Camille, tuo. Ante domus Manlî fuerant, qui Gallica quondam 185 A Capitolino repulit arma Jove.
Quàm bene, Dî magni! pugnâ cecidiffet in illa Defenfor folii, Juppiter alte, tui !
Vixit, ut occideret damnatus crimine regni: Hunc illi titulum longa fenecta dabat.
Lux eadem Marti fefta eft, quem profpicit extra Appositum Tectæ porta Capena viæ.
Te quoque, Tempestas, meritam delubra fatemur, Cum pæne eft Corsis obruta classis aquis. Hæc hominum monumenta patent : si quæritis aftra, 195 Tunc oritur magni præpes adunca Jovis. POSTERA lux Hyadas, Taurinæ cornua frontis, Evocat: & multâ terra madefcit aquâ.
MANE ubi fuerit, Phœbusque intraverit ortus,
Factaque erit, posito rore, bis uda feges;
Hac facrata die Tufco Bellona duello Dicitur: & Latio profpera semper adeft.
Appius eft auctor, Pyrrho qui pace negatâ Multum animo vidit; lumine captus erat. 205 Profpicit a templo fummum brevis area Circum. Eft ibi non parvæ parva columna notæ. Hinc folet hafta manu, belli prænuncia, mitti, In regem & gentes, cùm placet arma capi. ALTERA pars Circi cuftode fub Hercule tuta eft ; Quod Deus Euboïco carmine munus habet. Muneris eft tempus, qui Nonas Lucifer ante est. Si titulos quæris: Sylla probavit opus. QUÆREBAM, Nonas Sanco Fidione referrem An tibi, Semo pater: cùm mihi Sancus ait. 215 Cuicumque ex illis dederis, ego munus habebo. Nomina trina fero: sic voluere Cures.
Hunc igitur veteres donarunt æde Sabini, Inque Quirinali conftituêre jugo.
EST mihi, sitque, precor, noftris diuturnior annis, Filia quâ felix fofpite femper ero.
Hanc ego cùm vellem genero dare, tempora tædis Apta requirebam, quæque cavenda forent. Tum mihi poft facras monftratur Junius Idus Utilis & nuptis, utilis effe viris.
225 Primaque pars hujus thalamis aliena reperta eft. Nam mihi sic conjux fan&ta Dialis ait. Donec ab Iliaca placidus purgamina Vestâ Detulerit flavis in mare Tibris aquis ; Non mihi detonfos crines depectere buxo, Non ungues ferro fubfecuiffe licet:
Non tetigiffe virum; quamvis Jovis ille facerdos, Quamvis perpetuâ sit mihi lege datus.
Tu quoque ne propera : meliùs tua filia nubet, Ignea cum purâ Vesta nitebit humo.
235 TERTIA poft Nonas removere Lycaona Phoebe Fertur; & a tergo non habet Ursa metum. Tunc ego me memini Ludos in gramine Campi Afpicere: & didici, lubrice Tibri, tuos.
Fefta dies illis, qui lina madentia ducunt, Quique tegunt parvis æra recurva cibis. MENS quoque numen habet. Menti delubra videmus Vota metu belli, perfide Pone, tui. Pone, rebellaras : & leto Confulis omnes
Attoniti Mauras pertimuere manus.
Spem metus expulerat, cùm Menti vota Senatus 245 Sufcipit; & melior protinus illa venit. Afpicit inftantes mediis fex lucibus Idus Illa dies, quâ funt vota foluta Deæ. VESTA, fave: tibi nunc operata refolvimus ora,
Ad tua si nobis facra venire licet.
In prece totus eram : cœleftia numina fensi, Lætaque purpureâ luce refulsit humus. Non equidem vidi, valeant mendacia vatum, Te, Dea; nec fueras afpicienda viro.
Sed quæ nefcieram, quorumque errore tenebar, 255 Cognita funt, nullo præcipiente, mihi. Dena quater memorant habuiffe Palilia Romam, Cùm flammæ cuftos æde recepta fuâ eft.
Regis opus placidi, quo non metuentius ullum Numinis ingenium terra Sabina tulit.
Quæ nunc ære vides, ftipulâ tunc tecta videres ; Et paries lento vimine textus erat.
Hic locus exiguus, qui fuftinet atria Vestæ,
Tunc erat intonsi regia magna Numæ.
Forma tamen templi, quæ nunc manet ante fuiffe 265 Dicitur: & formæ caufa probanda subest. Vesta eadem eft, quæ Terra: fubeft vigil ignis utrique. Significant fedem terra focusque fuam.
Terra pila similis, nullo fulcimine nixa: Aëre fubjecto, tam grave pendet onus. Ipfa volubilitas libratum fuftinet orbem : Quique premat partes, angulus omnis abeft. Cúmque sit in media rerum regione locata Et tangat nullum plusve minusve latus ;
« AnteriorContinuar » |