Imágenes de páginas
PDF
EPUB

feront pas fâchés de trouver ici en entier (1). Dans ce paffage Servet diftingue trois fortes

[ocr errors]

plaire qui eft chez M. le Duc de la Valliere à Paris, & c'eft de cet exemplaire que j'ai tiré le paffage que je vais rapporter. L'édition contrefaite » de Londres l'a été probablement fur ce même exemplaire dans le temps qu'il étoit entre les mains » du Docteur Mead. L'Evêque de Londres obtint du » Gouvernement qu'on en défendît l'impreffion. Ce qui fit qu'il n'y eut que la moitié de l'ouvrage d'imprimé. Voyez la lettre de M. l'Abbé Rive à ce sujet, imprimée à la fin de cet ouvrage.

[ocr errors]

(1) Ut verò totam animæ & fpiritus rationem ha beas, lector, divinam hîc philofophiam adjungam, quam facilè intelligas, fi in anatome fueris exercitatus. Dicitur in nobis ex trium fuperiorum elementorum fubftantia effe fpiritus triplex, naturalis, vitalis, & animalis. Tres fpiritus vocat Aphrodifæus 3 verè non funt tres, fed duo fpiritus diftincti. Vitalis eft fpiritus, qui per anastomoses ab arteriis communicatur venis, in quibus dicitur naturalis. Primus ergo eft fanguis, cujus fedes eft in hepate, & corporis venis. Secundus eft fpiritus vitalis, cujus fedes eft in corde, & corporis arteriis. Tertius eft fpiritus animalis, quafi lucis radius, cujus fedes eft in cerebro, & corporis nervis, in his omnibus eft Tome II.

B

d'efprits dans le corps humain, & dit » que » le fang, qu'il appelle efprit vital, eft

unius fpiritus & lucis Dei energia. Quòd à corde communicatur hepati fpiritus ille naturalis, docet hominis formatio ab utero. Nam arteria mittitur juncta venæ per ipfius fœtus umbilicum: itidemque in nobis poftea femper junguntur arteria & vena. In cor eft prius, quàm in hepar, à Deo infpirata Ada anima, & ab eo hepati communicata. Per infpirationem in eos & nares, eft verè inducta anima: infpiratio autem ad cor tendit. Cor eft primum vivens, fons caloris, in medio corpore. Ab hepate fumit liquorem vitæ, quafi materiam, & eum vice verfa vivificat: ficut aquæ liquor fuperioribus elementis materiam fuppeditat, & ab eis, juncta luce ad vegetandum vivificatur. Ex hepatis fanguine eft animæ materia, per elaborationem mirabilem, quam nunc audies. Hinc dicitur anima effe in fanguine, & anima ipfa effe fanguis, five fanguineus fpiritus. Non dicitur anima principaliter effe in parietibus cordis, aut in corpore ipfo cerebri, aut hepatis, fed in fanguine ut docet ipfe Deus. Genef. Levit. 17. &

[ocr errors]

Deut. 12.

9.

Ad quam rem eft priùs intelligenda substantialis generatio ipfius vitalis fpiritus, qui ex aëre iufpirato & fubtiliffimo fanguine componitur, & nutritur vitalis fpiritus in finiftro cordis ventriculo fuam ori

[ocr errors][ocr errors]

répandu dans le corps par l'anaftomose (ou l'inofculation de deux vaiffeaux par

ginem habet, juvantibus maximè pulmonibus ad ipfius generationem. Eft fpiritus tenuis, ut fit quasi ex puriori fanguine lucidus vapor, fubftantiam in se continensa quæ, aëris & ignis. Generatur ex facta in pulmonibus mixtione infpirati aëris cum elaborato fubtili fanguine, quem dexter ventriculus cordis finiftro communicat. Fit autem communicatio hæc, non per parietem cordis medium, ut vulgo creditur ; artificio à dextro cordis ventriculo, lonmagno go per pulmones ductu, agitatur fanguis fubtilis : à pulmonibus præparatur, flavus efficitur, & à vena arteriofa in arteriam venofam transfunditur. Deinde in ipfa arteria venofa infpirato aëri miscetur, & expiratione à fuligine repurgatur. Atque ita tandem à finiftro cordis ventriculo totum mixtum per diaftolem attrahitur, apta fuppellex, ut fiat fpiritus vitalis.

fed

Quòd ita per pulmones fiat communicatio, & præparatio, docet conjunctio varia, & communicatio, venæ arterio fæ cum arteria venofa in pulmonibus. Confirmat hoc magnitudo infignis venæ arteriofæ, quæ nec talis nec tanta facta effet, nec tantam à corde ipfo vim puriffimi fanguinis in pulmones emitteret, ob folum eorum nutrimentum, nec cor pulmonibus hac ratione ferviret: cum præfertim anteà in embryone folerent pulmones ipfi

leurs extrémités)»: fur quoi il faut remarquer que Servet a le premier employé

[ocr errors]

aliunde nutriri, ob membranulas illas feu valvulas cordis, ufque ad horam nativitatis nondum apertas, ut docet Galenus. Ergo ad alium ufum effunditur fanguis à corde in pulmones hora ipfa nativitatis, & tam copiofus. Item, à pulmonibus ad cor non fimplex aër, fed mixtus fanguine mittitur, per arteriam venofam : ergo in pulmonibus fit mixtio. Flavus ille color à pulmonibus datur fanguini fpirituofo, non à corde, in finiftro cordis ventriculo non eft locus capax tantæ & tam copicfæ mixtionis, nec ad flavum elaboratio illa fufficiens. Demùm, parics ille medius, cùm fit vaforum & facultatnm expers, non eft aptus ad communicationem & elaborationem illam, licet aliquid refudare poffit. Eodem artificio, quo in hepate fit transfufio à vena porta ad venam cavam propter fanguinem, fit etiam in pulmone transfufio à vena arteriofa ad arteriam venofam propter fpiritum. Si quis hæc conferat cum iis quæ fcribit Galenus, lib. 6 & 7, de ufu partium, veritatem penitus intelliget, ab ipfo Galeno non animadverfam.

Ilie itaque fpiritus vitalis à finiftro cordis ventriculo in arterias totius corporis deinde transfunditur, ita ut qui tenuior eft, fuperiora petat, ubi magis adhuc claboratur, præcipuè in plexu retiforme, fub

ce terme pour expliquer la communication des arteres avec les veines. Il fait contribuer

bafi cerebri fito, in quo ex vitali fieri incipit animalis, ad propriam rationalis animæ fedem accedens ; iterum ille fortiùs mentis ignea vi tenuatur, elaboratur, & perficitur, in tenuiffimis vafis, feu capillaribus arteriis, quæ in plexibus choroidibus fitæ funt, & ipfiffimam mentem continent, hi plexus intima omnia cerebri penetrant, & ipfos cerebri ventriculos internè fuccingunt, vafa illa fecum complicata, & contexta fervantes, ufque ad nervorum origines, ut in eos fentiendi & movendi facultas inducatur. Vafa illa miraculo magno tenuiffimè contexta tametfi arteriæ dicantur, funt tamen fines arteriarum, tendentes ad originem nervorum, minifterio meningum. Eft novum quoddam genus vaforum. Nam ficut in transfufione à venis in arterias, cft in pulmone novum genus vaforum, ex vena & arteria: ita in tranfufione ab arteriis in nervos, eft novum quoddam genus vaforum, ex arteriæ tunica & meninge : cum præfertim meninges ipfæ fuas in nervis tunicas fervent. Senfus nervorum non eft in molii illa eorum materia, ficut nec in cerebro, &c. Michael Servetus, quintâ parte Chriftianifmi reftitutionis.

Haller, Method. ftud. Med. p. 383, dit que Servet n'a fait qu'expofer le fentiment de Galien.

« AnteriorContinuar »