THEOLOGIE

MORALIS,

QUAS AD USUM SEMINARIORUM

È PROPRIIS SUIS PRÆLECTIONIBUS

Contraxit PETRUS COLLET, Presbyter Congregationis
Miffionis, Sacræ Theologiæ Doctor & Profellor.
TOMUS PRIMUS,

Continens Tractatus,

1. DE ACTIBUS HUMANIS.

II. DE CONSCIENTIA.

III. DE LEGIBUS.

IV. DE PECCATIS.

V. DE PRÆCIPUORUM STATUUM.
OBLIGATIONIBUS ET PECCATIS.

Opus ad Juris Romani & Gallici normam exactuin.

LUGDUNI,
Apud JOANNEM MARIAM BRUYSET, Typogr
& Bibliop. in vico S. Dominici.

M. D C C. LXVIII.
Cum Approbatione & Privilegio Regis,

MONITU M.

Cum

Um noftrum hoc Compendium, etfi veré compendium eft, nonnullis paulò fufius videatur, quædam in eo paffim indicavimus, quæ in brevioris moræ Seminariis omitti poffint, eaque per ftellulam, boni augurii notam, expreffimus. Cetera quæ memoriæ mandari oportet, defignavimus per crucem. Potuiffent equi dem priora omninò deleri, ficque opus totum redigi ad quinquevel fex volumina. At fatiùs vifum eft fervare ea quæ Candidatis nihil jam moræ facere poffint, & aliquando Sacerdotibus prodeffe valeant. Abfit enim ut Sacerdotis fcientia fcientiam junioris Clerici non exfuperet. Fruere hâc noftri curâ, Lector, & in opere uno duplex utrumque Opus accipe.

BODLEIAN

31 MAR 1000

PRÆFATIO.

PRODEUNT tandem aliquando, Lector benevole, quas crebris dignatas es votis expetere Theologiæ noftræ Inftitutiones ad ufum juventutis in Seminariis efformandæ. Et ego quidem neceffitatem Compendii hujus fenferam jam dudum. Non me fugiebat Prælectiones quas feci publici juris, prolixiores effe, & arduas mimis, quàm ut vel à junioribus Clericis fine expofitione intelligi, vel à Magiftris per breve Seminarii curriculum, ut decet exponi poffent : verùm penes me non erat ut malo huic quantocumque mederer. Optarat fcilicet Eminentiffimus Regni Adminifter, quem quia vivum colui ex animo, mortuum fincerè luxi; optarat, &, ut in eum eram affectus, jufferat optando, ut quæ doctiffimi Tournelyi laboribus deerant, hæc eâdem formâ perficere conarer. Tentavi pro modulo : aspirasti conatibus noftris, Lector benigniffime, & afpirando moram injecifti. Deum enim editiones fecundis ac tertiis curis ingemino, totumque per annos plures vitæ tempus ftudia inter gravefque morbos, & virium refectionem

lance propè æquali difpertio, en celeri curfu profluit decennium totum, antequàm fextum & ultimum fufioris Theologiæ vo lumen in publicum emittere licuerit. Nunc ubi totum opus ad exitum vergit, & jam respirare libet, victus, nè dicam, illectusrepetitis plurimorum querelis fucceffioneri, & labore fupra cogitationem afpero volumina fex eximiæ molis, triplici brevis ftaturæ tomo conclufi. Eâdem quâ femper. dicendi methodo ufus fum,fed ordine Tractatuum multò feliciori;cùm penè omnes in Opere præfenti ità difpofiti fint, ut ab uno ad alium molliter ac fenfim fiat progreffus..

Ceteris præit Tractatus de Actibus humanis, Moralis Theologiæ bafis & fundamentum.Eumdem proximè excipit gemina de Actuum humanorum regulis differtatio, quarum prior, (eamque, ob argumenti gravitatem brevitati conjun&am, quoties fine faftidio fieri poterit, juvenes edoceri velim) confcientiam dirigit ; pofterior Leges inveftigat. Mens erat Tractatui de Legibus, Tractatum de Præceptis Dei & Ecclefiæ fubnectere continenter; verùm re maturiùs difcufsâ, fatiùs vifum fuit Decalogum & Ecclefiæ Leges uno eodemque tomo complecti Legibus ergo fuccedunt, quæ iifdem directè adverfantur Peccata. Hæc duplici Tractatu expofuimus,quorum alter, quidquid ad genericam peccati ra

}

tionem pertinet, alter quidquid in præcipuis Chriftianæ Reipublicæ Statibus delinquitur mediâ breviorum inter & fufiorem oratione evolvit. Hæc primi voluminis

materies.

Secundi materiam conftituent Dei & Ecclefiæ mandata; quibus tametfi nonnihil obftet ipfa rerum dicendarum moles, annectam Cenfuras cum Irregularitatibus,

Coalefcet volumen tertium ex Tractatibus de Juftitiâ & Jure, de virtute Religionis, de Beneficiis, & Simoniâ. lis favente Deo, & aufpice, quam laboribus noftris præeffe optamus, Deiparâ, exiguò poft fuccedent quartum & quintum volumen; eaque amplam Sacramentorum materiem, licèt jam à Tournelyo noftro compendiosè exhibitam, feliciùs, fi bene augu. ror, quia practicè magis, comple&entur. In his porrò omnibus, etfi quantum fert natura compendii, nihil eorum prætermif fum eft, quæ ad aftruendam Ecclefia fidem dici potuêre, praxi tamen enixiori conatu incubuimus. Ea nimirum eft quâ plus indigent animarum Dire&ores: hæc fi deerit, vigebunt inter mercatores ufuræ, inter altarium Miniftros fimoniæ, rapinæ inter famulos, & ex unâ quandoque Parochiâ vitiorum genus omne pullulabit. O qui* Scientiarum Dominus es, qui linguas

*I. Reg. 2. 3. Sap. 10. 22. Eccli. 39. 9. Proverb. 14.33. Job. 29.2. Num. 24. &c. a iij